Menstrueren in een rolstoel, hoe werkt dat?
Pascalle (52) hoeft zich dat niet voor te stellen, voor haar werd het bovenstaande 23 jaar geleden werkelijkheid. Ze vertelt openhartig over hoe het aller intiemste aan haar lijf een zaak werd van de wijkverpleegkundige die op dat moment dienst heeft. ‘Het voelt vernederend. Na al die jaren ben ik er nog steeds niet aan gewend.’
Je komt in een rolstoel terecht. Dan zijn er duizend miljoen dingen die je niet meer zelf kunt. In het geval van Pascalle betekent het bijvoorbeeld dat dat je de buren belt voor hulp als je een fles wijn wilt opentrekken. Of om iets op te rapen dat op de grond is gevallen. Zelf een tampon inbrengen lukt ook niet, maar dat is nou niet precies iets waar je graag de buurvrouw voor inschakelt. Pascalle was voor het inbrengen van haar menstruatie producten jarenlang afhankelijk van de thuiszorg, die iedere ochtend komt om haar te helpen met aankleden. Was de wijkverpleegster net geweest als haar menstruatie doorbrak? Dan had ze pech en moest ze het tot de avond stellen zonder verschoning.
‘28 was ik. Na mijn zwangerschap was ik samen met mijn toenmalige partner en een stel goede vrienden een lang weekend in Frankrijk. Daar trok ik een sprintje, struikelde ongelukkig en brak zo ongeveer mijn nek. Om precies te zijn werd de c5 wervel verschoven, waar ik een hoge dwarslaesie aan heb overgehouden. Vanaf borsthoogte ben ik verlamd, maar ik heb het geluk dat ik wel alles voel. In het revalidatiecentrum moest ik letterlijk alles weer opnieuw leren. Ik kan bijvoorbeeld niet knijpen met mijn handen dus als ik iets vast wil pakken moet ik een andere techniek toepassen. Ik kan inmiddels heel veel dingen zelf, heb de mazzel dat ik destijds veel sportte en lenig en soepel ben. Daardoor kan ik - op aankleden na- geheel zelfstandig de dag door komen.
‘Zelf een tampon inbrengen lukt niet, omdat mijn vingers verlamd zijn’
Maar zelf een tampon inbrengen lukt dus niet, omdat mijn vingers verlamd zijn. Dat vond ik een van de moeilijkste dingen om uit handen te geven. Ik kan niet zomaar uit mijn stoel stappen, maar moet me op bed hijsen, uitkleden, de tampon verwisselen en weer aankleden. Dat lukt niet zonder hulp, omdat in mijn armen alleen mijn biceps nog werken. Zelfs mét hulp kost het me ongeveer een uur plus zeer veel energie. Het is voor ieder persoon in een rolstoel anders, maar in mijn geval is het eigenlijk niet goed te doen om overdag uit mijn rolstoel te komen.
Daarnaast werd ik er ook niet vrolijk van dat steeds iemand anders mijn tampon in bracht. Het zijn allemaal zeer lieve mensen die hun werk fantastisch doen en ze verzekerden mij altijd dat ze gewend zijn aan het doen van zulke handelingen. Dat snap ik, maar ík kon er nooit aan wennen. Ik ben niet preuts, echter wel op mijn privacy gesteld. Ik sla nog steeds een handdoek om als de thuishulp me na het douchen helpt met aankleden. Omdat ik nog wel kan voelen, merkte ik het ook als ik doorlekte. Soms was de tampon niet goed ingebracht en voelde ik dat pas als de thuishulp al weg was. Daar kon ik dan niets meer aan doen. Op gegeven moment heb ik daarom gekozen voor de prikpil. Een fijne oplossing voor mij, want nu komt mijn menstruatie niet meer door.
‘De hele dag op een maandverbandje zitten gaat pijn doen’
Ik heb altijd tampons gebruikt, ook voordat ik in een rolstoel terechtkwam. 23 jaar geleden was maandverband nog erg populair. Maar dat is heel onhandig als je in een rolstoel zit, want zeker tijdens de hevige dagen moet het om de twee uur worden verwisseld. Bovendien is het niet fijn om de hele dag op een maandverbandje te zitten, dat gaat pijn doen. Er werd destijds in het revalidatiecentrum geen voorlichting over gegeven over wat er naast maandverband of tampons nog meer mogelijk is en zelf was ik op dat moment met hele andere dingen bezig. Pas later besefte ik dat het fijn was geweest als er aandacht aan was geschonken in het revalidatiecentrum. Dan was ik wellicht eerder aan de prikpil gegaan of had een menstruatiecup gebruikt.’
Cycle Care heeft verschillende revalidatiecentra benaderd voor een reactie (onder meer de Hoogstraat, Reade, Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen werkgroep Dwarslaesie en sectie kinderrevalidatiegeneeskunde). Zij hebben op het moment van publicatie van dit artikel nog niet gereageerd. Nikki van Hooij, ergotherapeut van het medisch specialistische revalidatiecentrum Revant zegt: ‘Er is geen specifiek programma over het onderwerp menstruatie. Het wordt wel besproken met de verpleging of andere hulpverleners als een cliënt er specifiek naar vraagt. Over hoe een tampon regelmatig te verwisselen als je dit niet zelf kan hebben we nog niet nagedacht, dat is een goede vraag.’
