Sterilisatie bij de vrouw

Wat is het

Een sterilisatie is een operatie waarbij de eileiders worden dichtgemaakt. Daardoor kunnen spermacellen de eicel niet meer bereiken en bevruchten. De eierstokken blijven wel eicellen en vrouwelijke hormonen aanmaken, maar doordat de eileiders zijn afgesloten kunnen deze eicellen niet meer bij de baarmoeder komen. Ze belanden in de buikholte en je lichaam ruimt ze daar uit zichzelf op. Een sterilisatie is de meest definitieve vorm van anticonceptie: je kunt daarna nooit meer zwanger raken.

Hoe werkt het

De meest voorkomende manier van sterilisatie is de laparoscopie. Hierbij word je onder narcose gebracht en vervolgens maakt de gynaecoloog twee sneetjes: langs de rand van je schaamhaar en vlakbij je navel. Via het sneetje bij de navel wordt er lucht in de buikholte gepompt, waardoor je buikwand bol komt te staan. De arts kan op deze manier goed zien wat hij/zij doet. Via het sneetje langs de rand van het schaamhaar sluit de gynaecoloog de eileiders af met ringetjes (Falope-ringen) of met clips (Filshie-clips). In sommige gevallen brandt hij/zij de eileiders dicht. Daarna wordt de lucht weer uit je buikholte gelaten en worden de sneetjes gehecht. Al met al een operatie van een half uur en meestal mag je dezelfde dag weer naar huis. De eerste paar dagen na de operatie kun buikpijn hebben. Een paar weken later kun je de hechtingen laten verwijderen. Bij een sterilisatie via de buikwand ben je direct onvruchtbaar.

Soms worden de eileiders in zijn geheel verwijderd (hysteroscopische sterilisatie) door middel van een kijkoperatie (laparoscopie). Dat is geen standaard operatie, maar gebeurt soms als de eileiders er wat anders uitzien of het plaatsen van een klemmetje niet lukt. Dit wordt natuurlijk altijd eerst van tevoren besproken.

Een derde manier van steriliseren is door inbrengen van veertjes via de vagina. Maar deze methode gaf veel bijwerkingen en wordt daarom in Nederland niet meer uitgevoerd.

Betrouwbaarheid

Sterilisatie is een betrouwbare anticonceptiemethode, De kans dat je toch zwanger raakt is heel klein en komt voor bij 5 van de 1000 vrouwen. Maar hoe jonger uitgevoerd, hoe groter de kans op zwangerschap. Bij vrouwen tot 30 jaar is de kans 3%, tussen 30 en 35 jaar 2% en van de 200 vrouwen boven de 35 jaar die gesteriliseerd worden, raakt er nog één onbedoeld zwanger. Daarbij maakt het niet uit of er ringetjes of clipjes worden gebruikt om de eileiders dicht te maken. Bij dichtbranden van de eileiders is de kans op zwangerschap mogelijk iets groter, tenzij bijna de hele eileider dicht gebrand wordt.

Waar kun je deze ingreep laten doen

Je kunt je door je huisarts laten doorverwijzen naar een gynaecoloog. Deze kan een sterilisatie uitvoeren.

Kosten

Een sterilisatie kost ongeveer € 1300 tot € 1500. Een sterilisatie zit niet in het basispakket van je zorgverzekering. Je kunt je er wel aanvullend voor verzekeren.

Voordelen

• Je hoeft nooit meer over anticonceptie na te denken;

• Geen hormonen meer in je lijf. Tegelijkertijd blijft je hormoonspiegel in balans, want je eierstokken blijven gewoon hun werk doen.

Nadelen

• Als je spijt krijgt van de ingreep, kun je deze in de meeste gevallen niet meer terugdraaien;

• Als je voor je sterilisatie hormonale anticonceptie gebruikte, kunnen oude menstruatieproblemen weer terugkomen.

Bijwerkingen

Elke operatie brengt risico’s met zich mee, dus een sterilisatie ook. Na de operatie kun je last hebben van buikpijn, schouderpijn en bloedverlies. Ook ben je na de narcose een paar dagen niet fit. Soms mislukt een sterilisatie, bijvoorbeeld door overgewicht, verklevingen aan de eileiders of een eerdere eileiderontsteking of buikvliesontsteking.

Contra indicaties

Een sterilisatie is lang niet voor iedereen the way to go. Bijvoorbeeld als je nog jong bent en de kans aanwezig is dat je nog van gedachte zult veranderen over een kinderwens. Als je veel menstruatieklachten hebt waar je hormoonhoudende anticonceptie voor gebruikt heeft het misschien ook niet zoveel zin om de operatie te ondergaan. Verder wordt een sterilisatie afgeraden als je operaties of ontstekingen in je buik hebt gehad.

Mentaal

Voor veel vrouwen is een sterilisatie een emotionele ingreep. De beslissing om geen kinderen (meer) te krijgen, is nu heel definitief en als je daar spijt van krijgt, kun je het meestal niet meer terugdraaien. Het is daarom super belangrijk dat je de beslissing om je te laten steriliseren neemt op basis van zogenaamde ‘stabiele factoren’, dus zaken die niet meer zullen veranderen. Dat kan bijvoorbeeld je leeftijd zijn, gezondheidsproblemen bij jezelf, of gezondheidsproblemen bij de kinderen die je eventueel al hebt. Vrouwen die op basis van hun relatie of vlak na een zware bevalling of miskraam besluiten om zich te steriliseren, hebben beduidend vaker spijt blijkt uit onderzoek. Want regelmatig willen vrouwen als ze een nieuwe relatie met iemand aangaan toch kinderen, en de pijn van een zware bevalling of miskraam ebt na verloop van tijd weg. Belangrijk dus dat je je inleest en de beslissing om je te laten steriliseren goed overdenkt!

En dan nog even dit

Een hysteroscopische sterilisatie is onomkeerbaar. Als je spijt hebt van je sterilisatie, kun je alleen nog zwanger raken via IVF. Het is soms wel mogelijk om een laparoscopische sterilisatie ongedaan te maken en je eileiders te herstellen, maar zo’n hersteloperatie is kostbaar en wordt niet vergoed door de verzekering. Na een hersteloperatie heb je 40 tot 85% kans om zwanger te raken. Wel heb je een iets groter risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.