Wat je moet weten over het plaatsen en verwijderen van een spiraal

Het duurt maar een paar minuten om een spiraal een te laten plaatsen. Je kunt het bij de huisarts laten doen, of bij een gynaecoloog. In het eerste geval ga je met een recept langs de apotheek om een spiraaltje op te halen, deze neem je mee naar de huisarts, die hem er in zet. Als je het een lekker idee vindt dat iemand veel ervaring heeft met het plaatsen van een spiraaltje, is het een aanrader om naar de gynaecoloog te gaan. Check wel even hoe het zit met je verzekering!

Koper- of hormoonspiraal, wat is het verschil?

De meestgebruikte spiraaltjes zijn de koperspiraal en de hormoonspiraal. De één is omwikkeld met koperdraad. Dat zorgt ervoor dat zaadcellen inactief worden en de eicel zich niet kan innestelen. Een hormoonspiraal, zoals de kyleena spiraal en mirena spiraal, doet dat tweede ook en regelt daarnaast een taaie slijmprop in de baarmoedermond, waar zaadcellen bijna niet doorheen komen. Allebei heel effectief.

Zowel de koperspiraal als de hormoonspiraal hebben de vorm van een ankertje en zijn ongeveer 3 centimeter groot (de kyleena spiraal is wat kleiner dan de mirena spiraal). Er zitten twee draadje aan, die uit je baarmoedermond hangen, zodat de arts ‘m er makkelijk weer uit kan halen. Na vijf jaar wordt ‘ie minder betrouwbaar en moet je hem laten verwijderen of vervangen.

Inbrengen en verwijderen van spiraaltjes, zo werkt het

Wanneer plaats je een spiraal

Je kunt een spiraaltje het best laten plaatsen tijdens of vlak na de menstruatie. Zo weet je zeker dat je niet zwanger bent en de baarmoedermond is in deze periode iets soepeler, wat het inbrengen makkelijker maakt. 

Heb je net een kindje gekregen, wacht dan minimaal 8 weken totdat je (weer) een spiraaltje laat zetten. Die tijd heb je echt even nodig om van binnen te herstellen.

Hoe gaat het zetten van een spiraaltje

Dit kun je verwachten: Er wordt een zogenaamde eendenbek, oftewel speculum in je vagina gebracht. Vaak is deze van te voren warm gemaakt, zodat het iets prettiger aanvoelt. Een eendenbek tang plaatsen is over het algemeen niet pijnlijk maar het is wel ongemakkelijk. De kunst is, en dat is makkelijker gezegd dan gedaan, om zo ontspannend mogelijk te blijven. Om het spiraaltje te kunnen plaatsen moet de baarmoedermond met een klemmetje worden beetgepakt. De baarmoederhals wordt met dunne staafjes iets wijder gemaakt en daarna wordt het spiraaltje in de baarmoeder geschoven door middel van een 'inserter'. Dat kan pijnlijk zijn, maar het verschilt per persoon. De een heeft er echt veel last van en de ander slechts wat ongemak.

Is het plaatsen van een spiraaltje pijnlijk?

Vooral het vastpakken van de baarmoedermond kan pijnlijk zijn, maar het verschilt per persoon. De een heeft er echt veel last van en de ander slechts wat ongemak.

Het advies is om van te voren een Naproxen te nemen en of 1000 mg paracetamol. Dit helpt een beetje tegen de pijn maar is voor sommigen niet voldoende. Bij een gynaecoloog kan je daarom vragen om een plaatselijke verdoving van de baarmoedermond. Dit kan met een gel of spray gebeuren en doet geen pijn. Deze methode is helaas nog niet opgenomen in de richtlijn voor huisartsen maar hopelijk komt daar snel verandering in. De meeste vrouwen ervaren het plaatsen als pijnlijk en vragen om betere methodes. Het lijkt er op dat de NHG hier iets mee gaat doen.

Heb je pijn na het plaatsen van een spiraal?

Je kunt buikpijn, zoals kramp, krijgen na het plaatsen van een spiraal maar meestal trekt dat na een paar uur weer weg. Als je twee uur voor het plaatsen een Naproxen 500 mg of 2 paracetamol-tabletten van 500 mg neemt, heb je over het algemeen weinig pijn. Je kan wat bloedverlies hebben na het plaatsen. Hou je aanhoudende krampen en/of bloedverlies of abnormale afscheiding of koorts, dan is het verstandig even contact te zoeken met je arts.

Vaak moet je na zes weken nog even terugkomen om te controleren of je spiraaltje nog goed zit. Na die tijd kun je af en toe zelf checken of alles op de juiste plek zit. Dat gaat het makkelijkste aan het einde van je ongesteldheid. Je kan dan met je vingers de draadjes voelen zitten bij baarmoedermond. Vooral niet aan trekken natuurlijk! 

En dan het verwijderen van het spiraaltje

Gemiddeld moet je een spiraaltje na vijf jaar verwisselen voor een nieuwe. Of natuurlijk eerder als je geen anticonceptie meer wilt gebruiken of het spiraaltje toch niet zo bevalt. Het verwijderen van een spiraaltje gaat heel eenvoudig. De arts kan de twee draadjes pakken die buiten je baarmoedermond ‘hangen’ en trekt zo voorzichtig het spiraaltje er uit. 

Onze conclusie

We kunnen leukere activiteiten bedenken dan het plaatsen van een spiraal en hopelijk is met betere pijnbestrijding het voor de meesten ook veel beter te doen. En OMG wat zitten er veel voordelen aan! Ook een paar nadelen trouwens. Check onderstaande lijstjes als je wilt weten welke:

Voordelen van een spiraaltje

• Het is een heel betrouwbare manier van anticonceptie.

• Je hoeft minstens 5 jaar niet aan voorbehoedsmiddelen te denken.

• Een koperspiraal is ideaal voor vrouwen die geen hormonen kunnen of willen innemen.

• Bij een hormoonspiraal zoals de kyleena of mirena: de hormonen gaan niet je hele lichaam door zoals bij de pil, maar komen direct in de baarmoeder.

• Na het verwijderen van een spiraal ben je direct weer vruchtbaar.

• Een hormoonspiraal vermindert de menstruatie bij de meeste vrouwen. Bij sommige vrouwen stopt de menstruatie zelfs helemaal.

Nadelen van een spiraaltje

• Sommige vrouwen vinden het plaatsen pijnlijk.

• Je bent niet beschermd tegen SOA’s. Hiervoor is een condoom een goede optie.

• Bij plaatsen van een koperspiraal kan de menstruatie in de eerste maanden erger worden, met meer bloedverlies.

• In een hormoonspiraal zit een klein beetje progestageen. Dit hormoon kan in de eerste maanden zorgen voor acne, hoofdpijn, duizeligheid en gezwollen borsten.

• Je baarmoeder moet wennen aan een spiraaltje en dat kan in het begin buikpijn veroorzaken.

• In een enkel geval treedt er een bloeding op of ontstaat er een gaatje in de baarmoeder. Heb je een hevige bloeding of aanhoudende buikpijn, neem onmiddellijk contact op met je dokter.

• Als je de menstruatiecup wilt gebruiken is het verstandig om eerst even langs de huisarts te gaan om te checken of dat goed lukt. Soms moeten de draadjes van je spiraaltje iets worden ingekort.

Ben je nieuwsgierig naar de verhalen van andere vrouwen over het plaatsen van een spiraaltje? Lees hier de ervaringen van Emma, Martine en Jo-Ann.