4x hormonen slikken om zwanger te worden

Welke middelen zijn er en wat is hun werking? Cycle ging op onderzoek.

Er zijn natuurlijk allerlei verschillende redenen waardoor het niet direct lukt om zwanger te worden. Een hormoonafwijking is er daar één van. Voor vrouwen zijn er hormonen die de cyclus kunnen reguleren en de eisprong opwekken. Ook bestaan er hormoonbehandelingen waarmee je de rijping van de eicellen stimuleert, iets dat vaak wordt toegepast als je voor In Vitro Fertilisatie (IVF), Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie (ICSI) of Intra Uteriene Inseminatie (IUI) in aanmerking komt (hierover meer lezen? Klik hier).

De hypothalamus (een deel van de hersenen) en de hypofyse (hangt onder de hypothalamus) regelen je hormoonhuishouding. De hypothalamus maakt GnRH, een boodschapper-hormoon, dat de hypofyse opdracht geeft tot het maken van FSH (Follikel Stimulerend Hormoon) en LH (Luteïniserend Hormoon), die de eirijping en de eisprong stimuleren. De werking van je hormonen vanuit de hypothalamus en de hypofyse richting eierstokken zijn heel nauwkeurig op elkaar afgestemd. Daarin kan echter van alles fout gaan, als een van de organen niet goed functioneert of het transport van de hormonen niet op gang komt. Dan kunnen er problemen ontstaan, zoals de eisprong die uitblijft of slechts af en toe plaatsvindt. Waardoor je onregelmatig of helemaal niet ongesteld wordt.

De volgende hormoonbehandelingen worden regelmatig toegepast bij het uitblijven van een zwangerschap ten gevolge van een hormoontekort:

Ovulatie-inductie

Ovulatieinductie is een behandeling met hormoonpreparaten, om de eisprong op te wekken. Dit gebeurt met clomifeentabletten, gonadotrofine injecties, een GnRH-hormoonpompje of met bromocriptinetabletten.

Intra Uteriene Inseminatie (IUI)

Bij IUI worden de zaadcellen in het laboratorium bewerkt en in de baarmoeder gebracht. Vaak wordt de vrouw van tevoren clomifeentabletten of gonadotrofinen gegeven. Dit zijn ondersteunende hormoonpreparaten die de groei van de eicel bevorderen en de eirijping te ondersteunen. Ook wordt soms progesteron gegeven om het baarmoederslijmvlies voor te bereiden op de innesteling van het embryo.

In Vitro Fertilisatie (IVF) en Intra Cytoplasmatische Sperma Injectie (ICSI)

Bij een IVF– en ICSI-behandeling krijg je over het algemeen vier verschillende hormoonpreparaten toegediend: GnRH agonist of GnRH antagonist, voor het stilleggen van je cyclus, vervolgens gonadotrofinen, ter stimulatie van de eierstokken, hCG, dit bevordert het rijpen van de eicellen en progesteron, dat het baarmoederslijmvlies voorbereid op innesteling van het embryo.

Hormonen kunnen worden toegediend in tabletvorm, injecties, in vaginaaltabletten en vaginale gel of via een hormoonpompje. Er zijn verschillende middelen voor verschillende soorten behandelingen. We maakten een overzichtje:

Clomifeen of Clomid

Clomifeen is een ovulatie stimulerend middel in pilvorm dat alleen op recept verkrijgbaar is. Het lijkt veel op het natuurlijk oestrogeen. Via het bloed bereikt het bij de hypothalamus en daar blokkeert het je eigen oestrogeen aanmaak. Je hypothalamus gaat daardoor zelf meer GnRH (oftewel Gonadotropin Releasing Hormone, wat wordt gebruikt om je cyclus stil te leggen) aanmaken, waardoor er weer meer LH (Luteïniserend Hormoon) en FSH (follikelstimulerend hormoon) wordt aangemaakt en de eicellen gaan groeien. Door overstimulatie loop je wel de kans dat er meer eicellen vrijkomen, vandaar ook dat bij gebruik van clomifeen de kans op meerlingen groter is. Niet alle vrouwen kunnen goed tegen clomifeen (bijwerkingen zijn hoofdpijn, opvliegers, duizeligheid en stemmingswisselingen), soms wordt daarom bij deze behandeling gekozen voor gonadotrofine-injecties.

Dostinex

Prolactine is een hormoon dat werkt op het borstklierweefsel en de productie van moedermelk op gang brengt. De nevenwerking is dat het de ovulatie remt, vandaar de kleinere kans op zwangerschap als je borstvoeding geeft. Het middel Dostinex bevat de werkzame stof cabergoline, dat de afgifte van prolactine door de hypofyse afremt.

Meestal neem je slechts tweemaal per week een tabletje. Helaas heeft ook dit middel bijwerkingen, waarvan sommige best hevig: hoofdpijn, duizeligheid, vermoeidheid, opvliegers, slaapstoornissen, depressie, braken, hartkloppingen, huiduitslag, beenkrampen, ademhalingsfalen, verminderd gezichtsvermogen, agressie, waanvoorstellingen, hallucinaties en psychose.

Bravelle

Bravelle is een middel dat middels injecties wordt gegeven. Je kan deze injecties best zelf zetten. Het helpt om rijpe eitjes te produceren en wordt vaak gebruikt in combinatie met het hormoon dat de ovulatie op gang brengt. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer een derde van de vrouwen die Bravelle gebruikt, daadwerkelijk zwanger wordt. Maar de bijwerkingen zijn pittig: hoofdpijn, opvliegers, misselijkheid, braken, buikpijn, opgezette buik, diarree, stemmingswisselingen, duizeligheid, jeuk, vermoeidheid en roodheid op de plek van de injectie.

Ganirelix

Ganirelix wordt meestal gebruikt in combinatie met andere hormonen (FSH, het hormoon dat aanzet tot de productie van oestrogenen en hCG, het hormoon dat je aanmaakt als je zwanger bent). Ganirelix blokkeert de uitscheiding van een hormoon (LH) dat de eisprong stimuleert. Het helpt bij het uitstellen van de ovulatie om de kans op vruchtbare eitjes te bevorderen. Ganirelix en FSH worden met een injectie gegeven. Waarna een hcG-injectie gegeven wordt. Ook hier weer een hele lijst bijwerkingen: buikpijn, opgeblazen gevoel, diarree, gewichtstoename, duizeligheid, hoesten, kortademigheid, uitslag, vermoeidheid en roodheid en pijn of zwelling op de injectieplek.

ot nu toe zijn er geen aanwijzingen dat vruchtbaarheidshormonen gevaarlijk zijn voor je lichaam. Over de effecten op de lange termijn is echter nog niet zoveel bekend. Er is een groot en langlopend onderzoek bezig onder 20.000 vrouwen om daar meer over te leren. Een bekend risico van hormoongebruik kan wel zijn dat je een meerling krijgt, en ook OHSS (Ovarieel Hyper Stimulatie Syndroom, waarbij eiblaasjes vocht kunnen gaan lekken) is een vervelende bijwerking die in 2% van de gevallen voorkomt. Wil je meer lezen over OHSS? Klik hier.

Zwanger worden als je vruchtbaarheidsproblemen hebt, eist veel van je lichaam, je mentale gesteldheid en je doorzettingsvermogen. Hormoonstimulatie is niet per se altijd de makkelijkste oplossing, want bijwerkingen genoeg. Laat je daarom altijd goed informeren door je (huis)arts voor je er aan begint!