Amber (26) heeft winterdepressie: ‘Het kostte mij vier jaar om aan de bel te trekken’
Je geweldig voelen in de lente en zomer, maar niet eens je bed uit kunnen komen in de winter. Een leven met winterdepressie, ofwel Seasonal Affective Disorder. Dat is waar Amber, een twintiger, elk jaar sinds 2017 last van heeft.
De eerste keer dat Amber merkte dat iets niet goed zat, was tijdens de winter in 2017. Na een eenzaam half jaar in Zuid-Korea, toen ze moeizaam probeerde haar scriptie te schrijven bereikte ze haar dieptepunt. “Ik dacht dat ik moe, depressief en gestrest was vanwege de druk van mijn scriptie en slagen…Het kostte mij vier jaar en een wereldwijde pandemie om mij te realiseren dat iets goed mis zat en dat ik niet gewoon de ‘dramaqueen’ uithing.”
Very SAD
Seasonal Affective Disorder (ja, SAD, heel toepasselijk), ofwel winterdepressie, is een depressieve stoornis waarin mensen zich het grootste deel van het jaar normaal voelen, maar depressieve symptomen vertonen op een vaste periode elk jaar. Niet zo algemeen bekend als winterdepressie, maar lente/vroege zomer depressie bestaat ook en valt ook onder SAD.
Mensen met winterdepressie hebben vaak klachten zoals dat ze teveel slapen, geen energie hebben, zich somber en futloos voelen en teveel eten. Denk aan de normale winter blues maar dan met de volumeknop naar 100 gedraaid. Er werd in het verleden getwijfeld aan de legitimiteit van deze stoornis, maar wordt nu officieel erkent als een seizoensafhankelijke depressie.
Wat is een winterdepressie precies?
lees hier“Het voelt alsof het proces zowel langzaam als snel gaat. Ik voel me prima in de zomer en lente, maar rond de late herfst en in de winter lukt het me opeens niet meer om de simpelste dingen te doen. Ik zou het gevoel niet beschrijven als verdrietig, maar meer als een soort ‘ongevoelig.’ De kleinste dingen kosten opeens heel veel moeite. Begin april, zie je me weer zingen op de fiets met een lach op mijn gezicht. In de lente en zomer kan ik me dan nauwelijks herinneren hoe het was in de winter.”
Oplichterij
Winterdepressie komt veel voor in landen die niet zoveel zon zien, zoals Nederland. Als je niet genoeg zon krijgt wordt er een signaal naar je brein gestuurd om meer melatonine aan te maken en dat zorgt voor SAD. Als je geen goed slaapritme hebt voel je je veel sneller moe en futloos overdag. “Zelfs in de zomer ben ik best een nachtuil, dan slaap ik rond half twee ‘s nachts. Dit wordt alleen maar erger met mijn winterdepressie. Omdat ik tegen de volgende dag op zie, ga ik steeds later slapen. Het is dan niet ongewoon voor mij om pas 5 of 7 uur ‘s nachts in slaap te vallen, zelfs als ik de volgende dag moet werken. Het is bijna indrukwekkend door hoeveel wekkers ik kan slapen. Naast een afschuwelijk slaapritme, krijg ik ook nog heftige nachtmerries die ik in de zomer of lente niet zou krijgen. Het is niet moeilijk in te denken dat ik overdag ontzettend moe ben.” Uit een onderzoek bleek dat 16% van de deelnemers met SAD vaak nachtmerries kreeg, in vergelijking met 2,4% van alle deelnemers zonder SAD. Blootstelling aan de zon beïnvloedt ook de aanmaak van serotonine, het gelukshormoon ofwel het hormoon dat je humeur beïnvloedt.
Het is duidelijk van enorm belang dat mensen met winterdepressie genoeg zon krijgen en een goed slaapritme aanhouden. “Ik zeg altijd tegen mijn vriendje dat ik net een plantje ben. Ik heb mijn dagelijkse dosis zon hard nodig. Dat is waarom ik probeer om zoveel te wandelen als ik kan. Ook al voelt het soms een beetje gek dat ik een van de enige ben die niet zijn hond uitlaat.” Een andere manier om de symptomen van winterdepressie tegen te gaan is door lichttherapie. Tijdens lichttherapie, zit of werk je voor een grote daglichtlamp. Je hoeft niet direct in het licht te kijken. Het licht van zo’n lamp bootst natuurlijk buitenlicht na. De effecten zijn praktisch direct. Je merkt soms al een verschil vier tot zeven dagen nadat je met lichttherapie begint. Toch gaat lichttherapie vaak arm in arm met medicatie of afspraken met een psycholoog zodat het nog effectiever werkt.
Neem jezelf serieus
Amber zegt: “Als je denkt dat je winterdepressie hebt, een kleine tip: serieus, neem jezelf serieus.” En wij zijn het daar compleet mee eens. Je hoeft het niet allemaal alleen te doorstaan onder het mom van zelfstandigheid. Winterdepressie is lastig om mee om te gaan. Omdat je er niet altijd mee zit, denk je misschien dat je het hebt verbeeld zodra het lente is. “Als ik mij het slechtst voel kan ik nergens motivatie voor vinden. Daarmee bedoel ik huiswerk of klusjes, maar ook hele alledaagse dingen waar je gewoonlijk niet over nadenkt zoals douchen of tanden poetsen. Ik weet dat ik deze dingen moet doen, maar het lukt niet altijd om mezelf zover te krijgen. Dit zorgt ervoor dat ik mij constant schuldig voel dat ik niks doe, om dan door het schuldgevoel nog steeds niks te doen. Een vicieuze cirkel dus. Meestal kan je niet echt aan mij zien dat ik daarmee zit en daarbij voel ik mij driekwart van het jaar gewoon prima. Daarom vonden ik en de mensen om mij heen het lastig om te erkennen dat ik met iets ernstigs zat.” Vergelijkbaar met de klachten van mensen met PMS en PMDD dus; omdat deze stoornissen niet constant zijn betekent niet dat zie niet echt zijn."
Een meer onschuldige reden dat het soms lastig is te erkennen dat je winterdepressie hebt is, omdat er heel veel memes over zijn op het internet. Er zitten positieve en negatieve kanten aan: Aan de ene kant is het geweldig dat meer mensen kunnen leren dat winterdepressie echt bestaat en dat er mensen zijn die het hebben, maar aan de andere kant wordt er zoveel om gelachen dat het lastig is om serieus te nemen. Het is zo genormaliseerd dat je jezelf niet eens serieus kan nemen als je denkt dat je het hebt.
Zoek hulp
Amber: "Luister naar je hoofd en lichaam en zoek hulp, als je denkt dat je misschien winterdepressie hebt. Het is echt niet erg als je het niet alleen aankan. Als je om hulp vraagt betekent het niet meteen dat je niet voor jezelf kan zorgen. Het laat juist zijn dat je jezelf op de eerste plek kan zetten en dat je je eigen gevoelens serieus durft te nemen. “Ik vond het ontzettend lastig om hulp te zoeken. Het is natuurlijk belangrijk dat ik genoeg slaap, frisse lucht en licht krijg, maar dat lukt me niet altijd als ik niet eens uit mijn bed kan komen. Toen ik eindelijk toegaf aan mezelf dat ik het moeilijk had en naar de huisarts stapte, voelde ik me meteen veel lichter. Deze winter brengt mijn huisarts mij een stapje dichter in de buurt van lichttherapie en hulp van een psycholoog.” Er zijn mensen die jou kunnen helpen. Het is goed als je naar je huisarts stapt, maar je kan er ook over praten met de mensen in je directe omgeving. Vraag anders je partner of huisgenoot om samen wandelingen te maken of erop te letten dat je op tijd slaapt en wakker wordt. Je hoeft dit niet alleen te doen. It gets better!"
