Balletdanseres Hannah de Klein: ‘Ongesteld zijn en dansen is geen lekkere combinatie’

Hannah danste mee in grote producties als Het Zwanenmeer, Balanchine en de Notenkraker. Ballet was van kinds af aan haar wereld en sinds ze op 17-jarige leeftijd aantrad bij HNB is dat niet veranderd. Het is een intense wereld die alles vergt, zowel mentaal als fysiek. ‘Als ballerina zoek je de grenzen op in je kunst, gezondheid heeft daarbij de laagste prioriteit.’

‘In de balletwereld is dun, dunner, dunst de norm’

‘Ik was 17 toen ik als aspirant mijn opwachting aan het Amsterdamse Waterlooplein maakte, waar Het Nationale Ballet gevestigd is. Een droom die uitkwam. Iedereen is intens gefocust op het dansen en daar 24/7 mee bezig, je wordt er helemaal door opgeslokt. In de balletwereld is dun, dunner, dunst de norm. Ballet vraagt zoveel van je lijf dat je op een gegeven moment niet meer ongesteld wordt. Dat gebeurde ook al snel bij mij. Maar als je als jonkie zo’n gezelschap binnenkomt, kijk je op tegen de oudere dansers en ga je het niet met hen over ongemakken als ongesteldheid hebben.

‘Gezond? Zeker niet.’

Mijn voedingspatroon en dagindeling: ‘s morgens een stevig ontbijt met yoghurt, bessen en granola. Dan van 10.00 uur tot 13.30 uur balletles en repetitie. Van 13.30 uur tot 14.15 uur pauze en lunch, met een kop koffie en soms een appel. Na de lunch tot 18.00 uur repeteren. De zwaarste repetities zijn altijd na de lunch dus dan wil je niet veel eten. Mijn avondeten bestaat, op dagen met een avondrepetitie of show, uit een mini-maaltijd. Zwaar? Je raakt eraan gewend. Gezond? Zeker niet.’

De week voor een première is heel hectisch en maak je dagen van 11.00 uur tot 23.00 uur. Van andere meisjes weet ik dat het heel naar is als je ongesteld moet worden ten tijde van een optreden. Ik ben zelf rondom shows nog nooit ongesteld geweest, want ik menstrueer alleen als ik ontspannen ben. Na mijn 21ste ben ik niet meer regelmatig ongesteld geweest. Soms 7 maanden niet, dan ineens 2 keer in 3 weken. Terugkijkend besef ik dat ik het heb genegeerd, ballet ging boven alles. Ik associeerde niet ongesteld worden lang met iets goeds, want het betekende dat ik ‘in shape’ was. Sinds de corona crisis kunnen we niet meer optreden en minder repeteren. Daardoor ben ik voor het eerst weer regelmatig ongesteld en kan ik ook voor het eerst aan mijn lijf voelen dat mijn menstruatie eraan komt. Ik wil graag kinderen, dus ben heel blij dat mijn lijf weer normaal functioneert. Dat was iets waar ik de afgelopen jaren regelmatig aan heb gedacht. Als ik niet ongesteld word en ik ben aan de magere kant, hoe vruchtbaar ben ik dan?

‘Je grens opzoeken tijdens je menstruatie is fysiek heel zwaar.’

Gelukkig ben ik nooit heel heftig ongesteld. Maar als ik het ben, zit ik het liefst in een groot T-shirt op de bank. Ongesteld zijn en dansen is gewoon geen lekkere combinatie. De eerste 2 dagen zijn heel intens en zo fysiek je grens op zoeken als wij balletdansers doen, is dan eigenlijk heel slecht voor je lijf. Alles gaat stroef en kost meer energie. Je lijf voelt niet compact, het is bezig met iets anders. Mijn onderrug zit vast en de rest van mijn lijf is heel soepel, maar zonder dat ik er controle over heb. Mijn been optillen kost ontzettend veel moeite en het been hooghouden helemaal. Ik heb dan simpelweg minder kracht. Bij sprongen is de kans dat het in mijn rug schiet groter. Als ik dan les heb, is dat echt vervelend.

Een Russische danseres van de beroemde Vaganova school vertelde mij eens dat zij de eerste 2 dagen van hun menstruatie vrij krijgen. Ik zou graag willen dat dat bij ons ook zo is, het is een erkenning van je vrouw zijn en de cyclus die daar bij hoort. Bovendien, ‘s avonds in een wit pakje en een roze maillot op het podium staan, geeft veel stress als je onzeker bent over doorlekken. Sommige meisjes hebben altijd een tampon in bij een show, voor hun eigen gemoedsrust.

Sinds het afgelopen jaar zit er bij HNB een nieuw medisch team, dat erg bezig is met de gezondheid van de dansers. Het is heel verfrissend en fijn dat zij het anders proberen te doen, maar ook heel moeilijk te realiseren. De balletwereld is zó traditioneel, er wordt al generaties lang op dezelfde manier gedacht en getraind. De balletwereld is gebouwd op tradities.’