Alles over myomen, vleesbomen of liever gezegd ‘spierbolletjes’

Take it easy zouden wij zeggen. Myomen, oftewel vleesbomen, komen heel veel voor en zijn in veruit de meeste gevallen goedaardig. Maar dat betekent niet automatisch dat je ze moet negeren. Vleesbomen kunnen namelijk wel voor vervelende klachten zorgen zoals hevig menstrueel bloedverlies en in een enkel geval maken ze je het een stukje lastiger als je zwanger wilt worden.

Laten we beginnen met wat vleesbomen zijn.

Wat zijn myomen?

Een myoom (myoma uteri) is een goedaardig balletje van spiercellen in de spierlaag van de baarmoeder, daarom een spierbolletje. Ze kunnen voorkomen aan de buitenkant van de baarmoeder (subsereus), in de baarmoederwand (intramuraal), in de baarmoederholte (intracavitair) of onder het slijmvlies van de baarmoederholte (submukeus). Het is niet helemaal duidelijk hoe een myoom ontstaat maar het heeft wel te maken met de schommelingen in vrouwelijke hormonen.

Hoe ziet een vleesboom er uit?

Een myoom varieert in grootte, van een paar millimeter tot de grootte van een tennisbal of zelfs nog groter! Ze kunnen op een steeltje zitten in de baarmoeder of aan de buitenkant van de baarmoeder. Vaak hebben ze een ronde vorm en heb je meerdere myomen.

Wie krijgt er myomen?

Een myoom ontstaat waarschijnlijk door hormonale schommelingen en komen daarom niet voor bij meisjes die nog niet ongesteld zijn. Ook vrouwen die geen kinderen hebben gekregen hebben een verhoogde kans op het krijgen van deze spierbolletjes. Dit heeft te maken met de blootstelling aan het hormoon oestrogeen. Tijdens de zwangerschap heb je geen wisselingen in je oestrogeenspiegel zoals je dat wel hebt als je niet zwanger bent.

Myomen komen voor bij 20-30% van de witte vrouwen en bij 50-60% van de zwarte vrouwen (met een Afro-Caribische afkomst). Bizar genoeg is er nog nauwelijks onderzoek gedaan waarom dit verschil zo groot is maar genen lijken hierbij een rol spelen.

Verder speelt leefstijl een rol: overgewicht, weinig bewegen en hoge bloeddruk vergroten de kans op het krijgen van myomen. Ditzelfde geldt voor het gebruik van hormoonbehandelingen (voor bijvoorbeeld het verminderen van overgangsklachten).

Wat zijn de symptomen van een vleesboom

Veel vrouwen hebben een of meerdere vleesbomen maar hebben geen idee dat ze deze hebben. Ze ervaren geen klachten. Maar myomen kunnen ook echt vervelende klachten geven. Bij ongeveer 1 op de 3 geven myomen klachten.

Bloedverlies

Een van de meest voorkomende symptomen is hevig bloedverlies tijdens je menstruatie. Dat wil zeggen dat je tijdens je ongesteldheid minimaal 1 keer per uur je tampon of maandverband moet wisselen. Het bloedverlies kan zodanig heftig zijn dat het leidt tot bloedarmoede (dan maak je te weinig rode bloedcellen aan).

Buikpijn en rugpijn

Een andere veelvoorkomende klacht is buikpijn, variërend van weeënachtige pijn tot buikpijn tijdens de menstruatie of soms ook op andere momenten. Veel vrouwen geven aan dat de buikpijn een zwaar, drukkend gevoel kan zijn. Lage rugpijn kan ook voorkomen.

Pijn bij seks

Sommige vrouwen ervaren pijn bij het vrijen.

Pijn bij seks kan ook een andere oorzaak hebben. We schreven een artikel waarin we de mest voorkomende oorzaken op een rij zetten.

Dikker worden van de buik

Soms merken vrouwen dat hun baarmoeder groter en harder wordt (zonder dat ze zwanger zijn). De oorzaak is een myoom die groter wordt waardoor de baarmoeder groter en soom ook de buik dikker wordt. Een vleesboom kan daardoor ook voor een gewichtstoename zorgen. Ook kan je last krijgen van constipatie (door de druk op de darm) of vaker plassen (door de druk op je blaas).

Hoe stel je de diagnose?

Vaak zal de arts eerst een onderzoek willen doen om te voelen of de baarmoeder bijvoorbeeld is vergroot. Je mag daarvoor in de ‘beruchte’ stoel gaan zitten met je benen wijd. De gynaecoloog brengt een eendenbek in om de baarmoedermond te bekijken en de arts zal ook een inwendig onderzoek doen door te voelen of de baarmoeder is vergroot. Hiervoor brengt de arts twee vingers in je vagina en wordt de andere hand op jouw buik gelegd.

Er kan ook een echo worden gemaakt. Dit kan door een echo van buitenaf (op de buik) of een inwendige echo (via de vagina). Myomen zijn heel goed te zien op een echo als ronde bollen. Als de baarmoeder erg veel spierbollen heeft of een enkele maar hele grote wordt vaak een MRI gemaakt om zo de hele baarmoeder in beeld te kunnen krijgen en de locatie van de spierbollen goed te zien is.

Weghalen of laten zitten?

Er is geen one size fits all behandeling voor myomen. Het hangt van een aantal factoren af zoals de ernst van de klachten, de locatie van de myomen en de grootte er van. Maar we kunnen wel de behandelmethodes op een rij zetten:

Medicijnen

Er zijn medicijnen die kunnen worden voorgeschreven om de groei van myomen af te remmen of ze te laten krimpen. Denk aan hormonale anticonceptie. Ook kan met een medicijn genaamd Lucrin of Zoladex gezorgd worden dat de myomen krimpen. Dit medicijn geeft echter wel bijwerkingen zoals opvliegers. Soms wil de arts dit eerst proberen ter voorbereiding op een operatie. Doordat de myomen kleiner zijn kan de operatie makkelijker zijn, minder bloedverlies geven of via een andere route worden uitgevoerd.

Hysteroscopie

Met een dun kijkbuisje kan in de baarmoederholte gekeken worden om precies de locatie van het myoom te kunnen zien ten op zichte van de baarmoederholte. Als de myomen zich geheel in de baarmoederholte bevinden dan kunnen ze eventueel direct worden weggehaald. Dit gebeurt poliklinisch (dagopname). Het kan ook zo zijn dat het myoom maar gedeeltelijk te zien is in de baarmoederholte. Dan volgt vaak een ingreep onder een roesje, onder narcose of met een ruggeprik.

Kijkoperatie

Ervaart iemand ernstige klachten en zitten de myomen vooral aan de buitenkant van de baarmoederspier, dan is een operatie vaak de beste keuze als er een kinderwens is.

In zogenaamde expertise centra wordt dat laparoscopisch (met klijkbuisjes) of met een robotarm gedaan. Daarbij worden er een aantal kleine sneetjes gemaakt in de buik waardoor een scoop (kijkbuis) en drie kleine instrumenten in de buik worden gebracht. Daarmee kunnen de myomen worden verwijderd. De baarmoeder moet echter wel weer heel zorgvuldig gehecht worden op de plaats waar de spierbol of spierbolletjes hebben gezeten. Daar is wel ervaring voor nodig! Soms is toch een incisie ter hoogte van de bikinilijn nodig om de myomen op deze manier te verwijderen.

Embolisatie

De radioloog kan met een catheter via de lies de bloedtoevoer naar een spierbol blokkeren waarna de spierbol gaat krimpen en veel minder last geeft. Samen met de gynaecoloog beslis je of dat voor jou een goede oplossing is.

Nieuwe behandelingen

De laatste tijd worden nieuwe technieken ontwikkeld die myomen kleiner kunnen maken zonder dat er geopereerd hoeft te worden. Zo is er de Sonata techniek en de Hifu techniek.

Bij de Sonata techniek brengt de gynaecoloog een instrument (de Sonata) in de baarmoeder. De Sonata geeft radiofrequente energie af aan de spierbol, waardoor deze zal gaan slinken. Bij de Hifu techniek wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven waardoor de spierbol wordt verhit. De cellen waaruit de spierbol bestaat, sterven af en zal gaan krimpen. Beide technieken vinden nu maar op een beperkt aantal plekken in Nederland plaats. Bovendien zijn er ook nieuwe medicijnen die de behandeling van myomen kunnen ondersteunen.

Wat is de invloed van een myoom op mijn vruchtbaarheid en zwangerschap?

In de meeste gevallen is er geen reden om je zorgen te maken. Of myomen invloed hebben op jouw vruchtbaarheid en zwangerschap hangt af van de plek waar de myomen zitten. Een myoom in de baarmoederholte kan voorkómen dat een embryo zich kan innestelen. Soms is de baarmoederholte helemaal veranderd van vorm door grote myomen die deels in de holte uitpuilen. Bij vrouwen die nog zwanger willen worden wordt per persoon heel zorgvuldig afgewogen wat de beste behandeling is, afhankelijk van de grootte, de plek en het aantal myomen.

Ook kan een myoom in het onderste deel van de baarmoeder de bevalling lastiger maken. Het is dus heel belangrijk om bij een zwangerschapswens in overleg te gaan met je gynaecoloog en er voor te zorgen dat jouw arts en/of verloskundige goed op de hoogte zijn!

Wij interviewden Beaudine over het leven met een grote myoom.