Bloedstollingsproblemen: een vaak gemiste oorzaak van heftige menstruaties 

Hevige menstruaties met stolsels of bloedproppen is iets wat vaker voorkomt. Het kan tijdelijk zijn na bijvoorbeeld een bevalling of tijdens de overgang. Maar het kan ook zijn dat je je hele leven al grote bloedproppen vindt in je onderbroek als je ongesteld bent. Dan kan een bloedstollingsprobleem de oorzaak zijn.

Wat is een bloedstollingsprobleem?

Bloedstolling is de manier en snelheid waarop het bloed gaat klonteren en hard wordt. Dit zie je bijvoorbeeld goed als je een wondje krijgt. Als het goed is blijft dat niet bloeden maar wordt het bloed klonterig en hard. Dat noemen we bloedstolling. De bloedstolling komt tot stand door eiwitten in de bloedvaten en in het bloed zelf. Deze eiwitten zorgen dat de bloeding weer stopt door de stolling maar zorgen er ook voor dat de stolling weer stopt (dat noemen we fibrinolyse). Dit proces van stollen en fibrinolyse noemen we de stollingscascade. 

Bij een stollingsprobleem stolt je bloed niet snel genoeg. Je kunt sneller bloeden en bloedt langer door. 

Wat is de oorzaak van bloedstollingsproblemen?

Het proces van bloedstolling is een ingewikkeld met veel stapjes. Bij elk stapje kan er wel iets mis gaan. Zo kan er bijvoorbeeld eiwit te weinig zijn maar er kan eiwit aanwezig zijn met de verkeerde vorm met als gevolg dat het eiwit niet goed werkt. Dan wordt het stolsel niet goed aangemaakt of juist te snel afgebroken. Door al deze variaties is het vaak lastig vast te stellen of er iets aan de hand is en zo ja, wat dan precies.

De ziekte van von Willebrand is het meest voorkomende stollingsprobleem bij vrouwen in Nederland. Deze ziekte komt bij ongeveer 2% van de algemene bevolking maar kan oplopen tot 20% bij mensen met menstruaties met veel bloedverlies. Bij deze ziekte werkt de Von Willebrand factor (VWF) niet goed. Dit is een stollingseiwit dat er voor zorgt dat de bloedplaatjes in het bloed weer samenklonteren en een stolsel vormen. 

Wat zijn de symptomen van een stollingsprobleem?

Hevig menstruaties met bloedstolsels of bloedproppen is een symptoom van een stollingsprobleem. Deze heftige menstruaties ontstaan eigenlijk al vanaf de eerste keer dat iemand ongesteld wordt en dat wordt niet minder heftig in de loop van tijd. Mensen met een onderliggend stolsel probleem verliezen vaak bij de menstruatie veel (grote) bloedstolsels. Het 'fladdert' eigenlijk naar buiten via de vagina. Iemand die geen onderliggend stolsel probleem heeft, verliest natuurlijk bloed maar veel minder stolsels. 

Ook het snel krijgen van blauwe plekken en bloedingen van het slijmvlies is een symptoom. Denk aan bijvoorbeeld bloedneuzen, tandvleesbloedingen of nabloedingen bij het trekken van tanden. Ook zullen wondjes minder snel stollen. Bloedarmoede kan ook een teken zijn dat er iets aan de hand is.

Wie krijgt het?

Bloedstollingsproblemen komt bij 2% van de bevolking voor. Vaak is een stolsel probleem een erfelijke aandoening en komt het in families voor. Het kan ook een DNA foutje zijn. Wanneer het in families voorkomt hebben de vrouwen vaak een heftige menstruatie en groeien dochters vaak op met het idee ‘dat het er bij hoort’.  Moeder en dochter hebben immers beide een menstruatie met veel bloedverlies en bloedstolsels en dan wordt snel gedacht dat dit normaal is. Terwijl dat niet zo is!

Wanneer ga je naar de huisarts?

Allereerst is het belangrijk dat de behandelend arts goed luistert naar het verhaal van de patiënt. Zelf kan je je goed voorbereiden op het bezoek, door van te voren een menstruatiescorekaart bij te houden en deze ingevuld mee te nemen naar de (huis)arts. Op deze menstruatiescorekaart hou je een maand lang de menstruatie bij. Ook kan je een zelftest doen door een vragenlijst in te vullen. Deze vragenlijst geeft een score. Een score van 5 of hoger betekent dat er een groter risico is op een onderliggend stollingsprobleem.

De huisarts kan naar aanleiding van het verhaal van de patiënt, een eerste bloedscreening doen. In deze voorscreening wordt het ijzergehalte, bloedstollingstijd, bloedgroep en hoeveelheid bloedplaatjes gemeten. Het weten van de bloedgroep is belangrijk omdat stollingsproblematiek bloedgroep afhankelijk is. Mensen met bloedgroep O hebben een iets hoger risico. Het nadeel van het laten screenen door de huisarts is dat het bloed na afname vaak vervoert moet worden naar een laboratorium. Door het vervoer ontstaat er in 30% een vals positieve meting van de bloedstollingstijd. Dat betekent dat de stollingstijd nog goed lijkt terwijl dat feitelijk niet zo is. Dit komt vaak voor bij lichte stollingsproblemen, bijvoorbeeld Von Willebrand type 1. 

Het laten doen van een voorscreening door de huisarts kan maar de huisarts kan ook verwijzen naar een gynaecoloog met kennis van bloedstolling. Verwijzing naar de hematoloog kan ook maar let er dan op dat gynaecologische aandoeningen ook besproken worden. Eventueel in samenwerking met de gynaecoloog. 

Wat is de behandeling bij een stollingsprobleem?

De lichte stollingsafwijkingen zijn makkelijk te behandelen. Dit is veruit de grootste groep mensen. Vaak wordt geadviseerd om de anticonceptiepil te gaan slikken om het aantal menstruaties te verminderen. Ook kan een medicijn worden voorgeschreven dat het bloed dikker maakt. Dit is tranexaminezuur en het medicijn heet cyklokapron.

Het is belangrijk dat een stollingsafwijking zo vroeg mogelijk wordt vastgesteld. Want bij zwangerschap of operatie, is het nuttig dit te weten. Vaak worden dan preventief medicijnen voorgeschreven zodat er geen heftige bloedingen ontstaan bij de operaties of bevalling. 

De gynaecoloog bekijkt samen met jou welke oplossing het beste werkt. Dat kan een hormoon houdende oplossing zijn zoals de pil of een hormoonspiraaltje, medicijnen die het bloed dikker maken of een combinatie van beiden. Deze medicijnen slik je vaak tot aan de menopauze. 

Heb jij last van hevig menstruaties met stolsels, ga dan naar de huisarts. Zo kan je je goed voorbereiden op het gesprek:

• Hou 1 maand lang een menstruatiescorekaart bij.

• Doe de zelftest;

• Vraag een voorscreening van je bloed door te laten testen op HB, trombosieten, APPT, PT en het ijzergehalte (feritine)

• Zegt de uitslag dat de stollingstijd normaal is maar je hebt blijvende klachten, vraag een verwijzing naar een gynaecoloog. De uitslagen van het laboratorium zeggen niet alles!

* Bij ernstige stollingsafwijkingen is de behandeling veel ingewikkelder. Bij deze kleine groep kan iemand bij bijvoorbeeld de ovulatie al zodanig veel bloed in de buik krijgen dat ze een bloedtransfusie nodig hebben. Dit is een ernstige categorie die gelukkig minder vaak voorkomt.

Photocredits: Berlin_Boudoir