Last van angstgevoelens of een angststoornis na de bevalling

Na negen maanden vol met afspraken met de verloskundige, puf klasjes en zwangerschapsyoga, zet je een prachtige baby op de wereld. Je geniet enorm van de eerste weken van de baby. De baby is de mooiste en de liefste. Maar na een paar weken verandert jouw gevoel. Je maakt je steeds drukker of de baby wel gezond is, wat het huiltje betekent, waarom de baby niet doorslaapt en of hij/zij wel voldoende drinkt. Deze zorgen houden je steeds meer bezig totdat je aan de hele dag aan niets anders meer kan denken en er zelfs niet meer van kan slapen. Je voelt je onrustig en hyperactief maar tegelijkertijd ook doodmoe. Van je familie en vrienden hoor je steeds vaker de vraag of het wel goed met je gaat en dat je je niet zoveel zorgen hoeft te maken. Maar wanneer maak je je teveel zorgen?

De kans is groot dat je wel eens gehoord hebt van de baby blues of een postpartum depressie. Maar wist je dat ongeveer 10 tot 15% van de mensen die bevallen zijn last kunnen krijgen van een postpartum angststoornis?

Verschil tussen een postpartum depressie en een postpartum angststoornis

Soms is het moeilijk onderscheid te maken tussen een postpartum depressie en postpartum angstgevoelens. Slecht slapen, moeite met ontspannen, vermoeidheid en gebrek aan interesse en plezier zijn symptomen die in beide gevallen voorkomen. Mensen met een postpartum depressie ervaren vaak ook angstklachten maar mensen met een angststoornis hebben niet altijd depressieve gevoelens. Ze kunnen piekeren, overmatig bezorgd zijn, zich overweldigd voelen en soms letterlijk niet stil kunnen zitten vanwege de hyperalertheid. Soms is het zodanig ernstig dat het het dagelijkse leven negatief beïnvloedt. Paniekaanvallen of een dwangstoornis komen ook voor en dat kan heel beangstigend zijn voor een jonge moeder.

De behandeling van een depressie is anders dan bij een angststoornis. Het is daarom belangrijk om de diagnose goed te stellen - zeker omdat al snel aan een depressie wordt gedacht.

Wanneer ontstaat er angstgevoelens na de bevalling?

Angstgevoelens kunnen ontstaan direct na de bevalling of zelfs voor de bevalling maar ook pas veel later. Soms is iemand eerst gewoon bezorgd maar slaat dit door naar een extremere vorm van overbezorgdheid. Hier kunnen mensen lang mee doorlopen tot het moment dat het niet meer gaat.

Wat zijn de oorzaken van een postpartum angststoornis?

Het is lastig om een oorzaak aan te wijzen maar er zijn wel een paar aanwijzingen.

Tijdens de zwangerschap krimpt het brein door de enorme hormonale veranderinen die je doormaakt. Een aanstaande moeder wordt alerter en kan je je eigen behoeftes meer opzij zetten voor de baby. Ook tijdens de bevalling zelf verandert er veel in je lichaam op hormonaal vlak. Het hormoon progesteron daalt na de bevalling heel snel en dat kan een negatieve invloed hebben op de stemming. Het hormoon oxytocine, het ‘knuffelhormoon’, wordt juist aangemaakt waardoor je je prettig voelt. De alertheid die je hebt na een bevalling is normaal. Je hebt immers een kindje gekregen dus wil je ervoor zorgen dat alles goed gaat. Maar soms schiet dat teveel door en ontstaan er zodanige angstklachten dat het je je dagelijkse leven teveel beïnvloed.

Ben je voor de zwangerschap al angstig van nature of ervaarde je angstklachten tijdens de zwangerschap, dan is de kans iets groter dat je deze gevoelens ook na de bevalling houdt of deze verergeren. Ook perfectionisme kan angstgevoelens triggeren. Perfectionisme zorgt voor gevoelens van ‘doe ik het wel goed genoeg’, ‘ik heb het verkeerd gedaan’ etc en dat kan juist de angst in de hand werken. Zeker in de maatschappij waarin wij leven wordt er veel verwacht. Je hoort ‘alles’ te weten terwijl dat natuurlijk onmogelijk is.

Ook leefstijl en met name stress speelt een grote rol. Heb jij bijvoorbeeld een heftige of traumatische bevalling meegemaakt en/of voel jij je niet gesteund en veilig, dan geeft jouw lichaam een stressreactie. Je lichaam en je hersenen krijgen een signaal om nog alerter te zijn en dat kan gevoelens van angst juist in de hand werken.

Wat kan je zelf doen aan postpartum angstklachten?

Er zijn een paar dingen die je zelf kan doen om de angstklachten te verminderen.

• Knuffel zoveel mogelijk met je baby en lieve mensen om je heen. Met knuffelen komt het hormoon oxytonine vrij wat angstklachten kan verminderen.

• Ga naar buiten en beweeg. Beweging is een goed medicijn voor je brein. Wandelen, yoga en pilates maakt je sterker zonder dat je je lichaam teveel stress geeft.

• Er is steeds meer bewijs dat hoe je je voelt voor een groot deel wordt bepaald in je darmen, neem dus eventuele darmklachten serieus. Zorg voor gezonde voeding en zorg dat je in de kraamperiode de eventuele voedingstekorten goed aanvult. Vaak ontstaat er een vitamine D en omega 3 vetzuren tekort.

• Slaap. Klinkt gek maar probeer elke dag 4 uur ongestoord te slapen. Slaap eventueel in aparte kamers (van je partner) zodat je in ieder geval niet gestoord wordt door je partner en wissel de ‘beurten’ af als het kan.

• Zoek contact met andere jonge moeders. Isolatie is je vijand dus blijf mensen opzoeken bij wie je je prettig voelt.

• Vraag hulp, daar is niets mis mee. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen.

• Neem een warm bad af en toe met het liefst magnesiumvlokken. Dat helpt om je spieren te ontspannen.

• Probeer ademhalingsoefeningen ter ontspanning. Op die manier kan je je lichaam weer trainen om te ontspannen. Probeer dit een paar keer op een dag te doen en in ieder geval voordat je ‘s avonds gaat slapen. Voor sommigen werkt meditatie goed maar als je veel last hebt van angst lijkt dit een onmogelijke opdracht. Doe het dan vooral niet.

• Mindfulness kan zeker ook helpen bij angstgevoelens. Je leer te zijn in het hier en nu. Door middel van oefeningen krijg je meer grip op negatieve gedachten en emoties, maar je leert ook je grenzen kennen en aangeven. Ook oefen je te focussen op wat je wél wilt ervaren en te accepteren wat er is. Dit kun je ook samen met je partner doen.

• Wees lief en mild voor jezelf. Vertrouw op jouw innerlijke kracht als jonge moeder dat je weet wat goed voor jou en de baby is. Laat de druk van de wereld om je heen even voor wat het is.

• Last van gevoelens van schuld en schaamte? Je bent niet alleen, als je vroeg na de geboorte een ’niet pluis’ gevoel hebt, kan de verloskundige je doorverwijzen naar hulpbronnen.

Kom je er zelf niet uit? Spreek met de verloskundige hierover of ga naar je huisarts. Zij kunnen je verder helpen.

Medicijnen

Als de tips hierboven onvoldoende helpen dan kunnen medicijnen in ongeveer de helft van de gevallen een goede oplossing zijn. Soms werken antidepressiva of benzodiazepinen (benzo’s) - in combinatie met cognitieve gedragstherapie - goed maar lang niet bij iedereen. Als je borstvoeding geeft is het verstandig om dit goed door te spreken met jouw behandelend arts. De meeste van dit soort medicijnen worden namelijk (deels) doorgegeven aan de baby via de moedermelk.

Tot slot! Wees vooral lief voor jezelf en probeer niet te voldoen aan het perfecte plaatje. Het is een heftige tijd na de bevalling en voor de meesten geen ‘roze wolk’. Gevoelens van angst komt vaak voor en gelukkig gaan deze ook weer met de tijd voorbij.