Oorzaken en tips bij pijnlijke, gevoelige borsten

‘Mastopathie’, ‘mastodynie’ of ‘mastalgia’ zijn allemaal benamingen voor goedaardige vervelende klachten van de borsten. De klachten die je doorgaans ervaart met mastopathie zijn pijnlijke, gespannen, gevoelige borsten die stug en soms onregelmatig aanvoelen. De meeste klachten ontstaan rondom de menstruatie en soms de eisprong. Ook kan er sprake zijn van pijnlijke tepels of tepels die gevoelig zijn. De reden waarom je in deze periode pijnlijke borsten (en pijnlijke tepels) kan hebben, heeft alles te maken met hormoonschommelingen. Treedt er iedere maand weer gevoeligheid op rondom de menstruatie en de eisprong? Dan wordt er gesproken over cyclisch gebonden pijn.

Wat zijn oorzaken van pijnlijke en gevoelige borsten?

Hormoonschommelingen

De reden waarom je gevoelige borsten hebt in deze periodes hebt, heeft te maken met hormoonschommelingen. Vlak voordat je ongesteld moet worden, stijgt de progesteronspiegel in je bloed - het hormoon dat de groei van je melkklieren en borstweefsel stimuleert - waardoor je gespannen borsten kan krijgen die soms ook een cup-maat groter kunnen worden. Na de menstruatie verdwijnen de pijn en knobbels in de regel weer. Het klierweefsel in je borsten is gevoelig voor veranderingen van hormonen in je bloed en ook kan je een meer gevoelige tepel krijgen. Daarom voelen je borsten tijdens je menstruatie vaak meer gespannen aan dan normaal. Ook de anticonceptiepil heeft ook invloed op de spanning en gevoeligheid van je borsten en tepels, maar omdat door de pil de hormoonspiegel minder wisselt zijn de klachten niet rond de menstruatie.

Het zwellen van de klierweefsel kan ervoor zorgen dat de melkgangetjes gestimuleerd worden. Hierdoor kunnen gladde, ronde zwellingen gevuld met vocht ontstaan, deze worden ook wel cysten genoemd. Dit geeft spanning en door de druk kan het flinke pijnlijke borsten opleveren.

Invloeden van buitenaf

Ervaar jij pijn aan je borsten of borst, maar staan ze niet in het symptomenlijstje zoals hierboven beschreven en zijn deze niet gebonden aan bepaalde periodes in je cyclus? Dan kan het zijn dat je borsten reageren op invloeden van buitenaf, zoals:

melkprop

Wanneer je borstvoeding geeft of net hiermee gestopt bent kan het zijn dat je melkkanaal verstopt raakt. Vaak gebeurt dit na de bevalling als je net borstvoeding geeft maar dat hoeft niet altijd zo te zijn! De borsten voelen warmer aan en kunnen rood zijn. Ook kan je pijn aan je tepel krijgen of je voelt een stekende pijn achter de tepel. Je borsten voelen pijnlijk aan en je kan zelfs een lichte verhoging tot koorts krijgen. Maar niet alleen mensen die borstvoeding geven, krijgen een borstontsteking. Dit kan ook ontstaan als je jong bent zonder kinderen. Er ontstaan dan ook pijnlijke en harde plekken in de borst. De verstopping (mastitis) is met antibiotica eenvoudig te genezen.

Je draagt de verkeerde bh maat

De kans zit er dik in dat jij met een verkeerde maat bh rondloopt. Ruim 70% van alle Nederlandse vrouwen blijkt een verkeerde maat bh te dragen en heeft daardoor onvoldoende ondersteuning. Is je bh te strak dan hebben ze onvoldoende ruimte, maar wanneer je bh te los zit bestaat er de kans dat ze alle kanten op wiebelen en dat je pijn aan je borsten krijgt. Komt dit je bekend voor?

coffee is (not) always a good idea

Koffie (methylxanthine gebruik) drinken levert je niet alleen leuke verhalen bij het koffieapparaat op, maar het kan ook zorgen voor ontstekingen. Heb jij last van gevoelige of pijnlijke borsten, maar wil je het gesprek bij het koffieapparaat niet missen? Overweeg dan eens een latte decafé. Het is niet bewezen, maar zeker het proberen waard.

wrijving

Heb jij een zere tepel of pijn aan je tepels, dan kan dit ook komen door de wrijving van kleding tegen de tepel. Mensen die hardlopen kunnen hier bijvoorbeeld last van krijgen doordat de tepels dan tegen kleding aanschuren. Om deze reden wordt dit ook wel een 'loperstepel' genoemd. Je kan dit voorkomen door de tepels in te smeren met een vette crème voordat je gaat hardlopen of de tepels af te plakken met tepelplakkers of een tape (die hiervoor geschikt is!). Spreekt voor zich dat een goed zittende sportbh een must is.

Allergie of eczeem

Er kan ook eczeem ontstaan op en rondom de tepel (tepel en tepelhof). Dit noemen we tepelczeem. Het geeft vervelende jeukklachten. Krabben maakt het helaas alleen maar erger dus doe dat vooral niet! Probeer wrijving met kleding te voorkomen en de huisarts kan een crème voorschrijven voor de eczeem en de jeuk.

Wat kun je doen tegen pijnlijke borsten

First of all, you are not alone! Veel vrouwen hebben hier last van: '72% van alle vrouwen heeft last van gevoelige borsten tijdens haar menstruatie'

De klachten die je ervaart zijn goedaardig maar alsnog erg vervelend. De gradatie hiervan varieert van licht gevoeligheid tot echt pijnlijk. Een paar adviezen tegen de pijn:

slapen met bh

Er zijn mensen die ‘s nachts met een bh (zonder beugel!) slapen om de pijn dragelijker te maken. Maar soms komt het ook voor dat de klachten constant voorkomen, een vervelende situatie waarbij goed zittende bh’s maar een deel van de oplossing zijn.

Een BH die extra steun geeft, zoals een sportbeha, zou de pijn wat kunnen verzachten. Neem hier de tijd voor en zorg dat je de juiste maat hebt.

warmte en kou

Kou kan de klachten bij mastopathie soms verergeren. Neem dan een warme douche en zorg voor warme kleding. Dit is niet bij iedereen hetzelfde, bij sommigen kan kou de pijn juist verzachten. Gebruik dan een ‘cold pack’ tegen de pijnlijke zwelling of de pijn in je borsten.

medicatie zoals pijnstillers kan helpen

Als de pijn echt te erg wordt kun je dit proberen te verzachten met pijnstilling. Probeer eerst paracetamol, als dit niet voldoende is kun je kijken naar een NSAID (bijvoorbeeld ibuprofen, naproxen of diclofenac). Let wel op dat deze bijwerkingen kunnen geven zoals maagklachten. Heb je maag-, darm, hart-, vaat- of nierproblemen? Gebruik je andere medicatie of heb je wel eens een allergische reactie gehad na een NSAID? Overleg dan eerst met je huisarts voordat je een NSAID gebruikt.

Heb je last van eczeem dan kan je huisarts een zalf voorschrijven.

anticonceptiepil gebruiken

Omdat hormonen vaak invloed hebben op mastopathie kan het een oplossing zijn om de anticonceptiepil te gaan gebruiken. Zit je al aan de pil? Dan zou je een andere soort anticonceptie kunnen overwegen of er juist mee stoppen.

het masseren van je borsten

Het kan fijn zijn om je pijnlijke borsten en gevoelige tepels zachtjes te masseren met een lekkere olie of onder een warme douche. Het kan in het begin erg gevoelig zijn maar na een tijdje juist afnemen. Dit verschilt per persoon en zal niet voor iedereen aangenaam zijn.

Wanneer toch even naar de dokter?

Klachten van mastopathie kunnen komen en gaan. Ook zullen ze na de overgang vaak minder worden. Het is wel belangrijk om je borsten in de gaten te houden wanneer je pijn ervaart. Doen je borsten pijn terwijl je niet ongesteld moet worden of heb je aan één borst pijn, breng dan een bezoek aan je huisarts. Breng dat bezoekje ook als je een van de volgende zaken ondervindt:

1. Je borst er anders uitziet dan je gewend bent

2. Je voelt een (heel klein) bubbeltje of knobbeltje in je borst.

3. Je borst is rood en voelt warm aan.

4. Je ziet een deukje (of meerdere deuken) in je borst.

5. Je tepel is ingetrokken.

6. Je verliest vocht of bloed uit je tepel.

7. Je borsten er verschillend uitzien.

8. Je last hebt van een ontstoken melkklier (mastitis).

9. Je verwondingen aan je borst hebt.

10. Je een ontstoken of ingegroeide haar hebt.

11. Je een schilferige huid hebt op je borst of tepel

Wat gebeurt er bij de dokter

Wanneer je een bezoekje brengt aan de huisarts vanwege zere borsten of pijn aan je tepels wordt er allereerst gekeken naar het karakter van jouw pijn. Is hij continu, cyclisch of a-cyclisch. Treedt er iedere maand weer gevoeligheid op rondom de menstruatie en de eisprong? Dan wordt er gesproken over cyclisch gebonden pijn. De premenstruele pijnklachten beginnen één tot twee weken voorafgaand aan de menstruatie en worden normaal gesproken gekenmerkt door één of meerdere knobbelachtige (modulaire) zwellingen in het buitenste en/of bovenste gedeelte van de borst. De pijn kan eventueel uitstralen naar de oksel en arm.

Bij ongeveer een derde van de onderzochte vrouwen zijn de klachten a-cyclisch. Dat wil zeggen dat de klachten niet afhankelijk zijn van onze hormoonschommelingen en dus ook na de menopauze voorkomen. In het geval van a-cyclische klachten is de pijn vaak gemakkelijk te lokaliseren, maar komt een voelbare afwijking - zoals gezwollen weefsel - minder vaak voor dan bij cyclusgebonden klachtenpatronen. Wanneer dat is vastgesteld wordt er gekeken of de klachten zich bevinden op één plek en of de locatie van de klachten constant is. Vervolgens gaat de arts na of je gebruik maakt van medicatie zoals anticonceptie, tamoxifen - medicijn dat borstvorming tegen gaat - en of er borstkanker voorkomt in de familie. Dit kan namelijk allemaal invloed hebben op jouw klachten.

mammografie

Tijdens het lichamelijk onderzoek ziet de arts vaak een licht gespannen, soms wat hobbelige borstklier structuur die pijnlijk is wanneer erop gedrukt wordt. Is er een plek die anders aanvoelt dan de rest van het borstweefsel dan zal de (huis)arts een mammografie maken. Een mammografie is een röntgenfoto van de borst. De borst wordt dan tussen twee platen geplet waardoor een eventueel afwijkend deel van de borst beter gezien kan worden. Deze manier van onderzoek is voor oudere mensen betrouwbaarder dan voor jongeren, omdat jongeren met meer hormonen een relatief dichtere borstklierstructuur hebben dan mensen die in en na de overgang zitten. Dit heeft alles te maken met de hormoonstimulatie op het borstweefsel. De overgang en menopauze zorgen ervoor dat de hormonen afnemen, waardoor de borsten melkklieren minder gestimuleerd worden. Bij jongere vrouwen zou een MRI betere resultaten geven en bespaart je meteen de mammografie die door het pletten van de borsten echt onprettig en pijnlijk kan zijn. Zeker als je juist last hebt van gevoelige borsten.

In de meeste gevallen nemen de borstklachten af zonder dat daar enige verklaring voor is. De afname kan ook liggen aan een verandering van de hormoonhuishouding. Denk bijvoorbeeld aan een zwangerschap (de hormonen nemen toe) of de menopauze (progesteron neemt af). Omdat er steeds minder eitjes rijpen, vindt er ook minder vaak een eisprong plaats. Hierdoor maakt het lichaam steeds minder progesteron aan en krijgt het oestrogeen relatief meer invloed op je borsten.

Heb je twijfels over je borsten? Schakel dan altijd een arts in en bespreek jouw klachten.

Meer weten over jouw lichaam en gezondheid? Blijf op de hoogte en word lid van onze community.