Kom je aan van de pil of andere hormonale anticonceptiemiddelen?
Het was zo ongeveer mijn allergrootste angst toen ik als veertienjarige puber aan de pil ging: zou ik door het gebruik van de Diane-35 aankomen? Ik struinde online fora af naar antwoorden en stuitte uiteraard vooral op horrorverhalen over kilo's die eraan vlogen en er vervolgens ook nooit meer af gingen. 'Hoe zit dat nou precies,' vroeg ik aan mijn huisarts, die me vervolgens uitlegde dat er in de pil hormonen zitten die ervoor zorgen dat je vocht vasthoudt en bovendien je eetlust kunnen aanwakkeren. Is dat nou nog echt zo?
Inmiddels zijn we vijftien jaar verder. De Diane-35 pil wordt vanwege een verhoogd risico op trombose vrijwel nooit meer voorgeschreven. Zelf stapte ik ook al vrij snel over op andere anticonceptiemiddelen: Eerst naar de Microgynon 30 en uiteindelijk naar de Mirena-spiraal. Over de vraag of ik daar nou wel of geen dikkere billen van kreeg, maakte ik me niet zo druk. Dat ik veilig seks kon hebben, woog een stuk zwaarder (no pun intented). Toch weet ik eigenlijk nog steeds niet hoe 't nou werkelijk zit met anticonceptiemiddelen, hormonen en gewichtstoename. En ik ben niet de enige, ontdek ik na een rondje Googlen. Het ene artikel zegt dat je níet aankomt, een andere zegt een beetje en weer een andere zegt dat je er juist van afvalt. Wat is de waarheid? Dat hebben wij voor je uitgezocht.
Niet alle anticonceptiemiddelen bevatten dezelfde hormonen
De pil, anticonceptiepleister en anticonceptiering bevatten zowel oestrogeen als progestageen, terwijl de Mirena en Kylena (hormoonspiralen), implanon (anticonceptiestaafje), mini-pil en prikpil alleen progestageen bevatten.
Wil je precies weten welk hormoon en in welke hoeveelheid in hormonale anticonceptie zit? We maakten een handig overzicht met alle hormonen op een rij.
Uit sommige onderzoeken zou blijken dat oestrogeen de eetlust afremt. Als je toch aankomt (om wat voor reden dan ook) zorgt oestrogeen ervoor dat het vet vooral op de heupen en dijbenen wordt opgeslagen. Progesteron bevordert juist de eetlust. Om die reden kun je voor de menstruatie ook meer trek in eten ervaren. Ook zal je vaak iets meer vocht vasthouden de week voordat je ongesteld wordt. Dit heeft ook te maken met de hormonen oestrogeen en progesteron die invloed hebben op jouw vochtbalans.
Heb jij last van sugarcravings vlak voor je ongesteldheid? Lees ons artikel waarom je hier last van kan hebben en wat je kan doen!
De pil, combinatiepleister en anticonceptiering
Er zijn een heel veel wetenschappelijke onderzoeken uitgevoerd naar het effect van de pil en of je van het gebruik hiervan aankomt. Daaruit blijkt dat het gebruik van de anticonceptiepil bij de meeste vrouwen geen gewichtstoename tot gevolg heeft. Sommige vrouwen merken wel dat ze een heel klein beetje zijn aangekomen en vooral hun figuur iets verandert. Deze gewichtstoename is tijdelijk doordat je de eerste maanden meer vocht vasthoudt. Soms blijf je zeker bij de iets zwaardere pillen vocht vasthouden en is het aan te raden iets minder zout te eten. Er zijn overigens ook vrouwen die in klinische studies aangeven juist te zijn afgevallen. Om die reden wordt zowel gewichtstoename- als afname als mogelijke bijwerkingen genoemd.
Het is niet onmogelijk om aan te komen van de pil, maar het komt relatief minder vaak voor. In de weinige gevallen dat gewichtstoename werd gerapporteerd bleef dit onder de 2 kg. Er zijn natuurlijk veel redenen en omstandigheden waarom je van gewicht verandert, de pil is er maar één van.
Er zijn kleinschalige onderzoeken* geweest waaruit blijkt dat de anticonceptiepil bij (jonge) vrouwen effect heeft op de aanmaak van spiermassa. Vrouwen die aan de pil zijn zouden minder spiermassa aanmaken dan vrouwen zonder de pil. Het is echter nog te vroeg om hier conclusies aan te verbinden, meer onderzoek is nodig.
Hormoonspiraal, de prikpil en het implantatiestaafje
Zoals eerder aangegeven is het bekend dat progestageen de eetlust kan bevorderen. Om die reden stonden anticonceptiemiddelen met progestagenen, zoals de Kyleena en de Mirena spiraal, erom bekend meer gewichtstoename te veroorzaken dan combinatiepreparaten zoals de pil. Toch blijkt uit recente studies dat hier onvoldoende bewijs voor is.
In 2016 is een evaluatie van 22 onderzoeken gedaan. Hieruit bleek dat anticonceptiva met alleen progestagenen niet méér gewichtstoename veroorzaakten dan andere vormen van hormonale anticonceptie. De progestageen-anticonceptiebruiksters kwamen overigens wél meer aan dan vrouwen die helemaal geen anticonceptiemiddelen gebruikten, al bleef ook hier de gemiddelde gewichtstoename beperkt (minder dan 2 kg).
Conclusie: Geen significante gewichtstoename door hormonale anticonceptie.
We kunnen dus wel stellen dat hormonale anticonceptiemiddelen doorgaans geen dikmakers zijn. Natuurlijk is geen mens hetzelfde en is het niet ondenkbaar dat iemand door hormonale anticonceptie aankomt. Toch is het goed om te beseffen dat veel vrouwen ook zónder het gebruik van de pil of andere anticonceptie met hormonen schommelingen in gewicht, eetlust en vochthuishouding ervaren. Bovendien beginnen veel vrouwen tijdens hun adolescentie of studententijd met anticonceptiemiddelen, een periode waarin veel vrouwen sowieso al iets toenemen in gewicht. Dat kun je niet leuk vinden, maar is wel volkomen normaal.
Ooit wel, nu niet meer
Het is overigens niet gek dat gebruikers van hormonale anticonceptiemiddelen zich zorgen maken over eventuele dik-makende effecten. Van de eerste generatie anticonceptiepillen is namelijk bekend dat gebruikers wel behoorlijk toenamen in gewicht. De doses hormonen in die pillen waren tot een factor duizend hoger dan nu. Dat zorgde, naast gewichtstoename, ook voor een verhoogd risico op trombose en borstkanker. Gelukkig zijn de huidige anticonceptiemiddelen milder. We kunnen dus met een gerust hart veilig blijven vrijen zonder ons druk te maken om een kilootje meer of minder.
Toch twijfels over jouw anticonceptiepil? Ga dan in gesprek met je gynaecoloog en huisarts. Er zijn veel anticonceptiemethodes op de markt en geen een is hetzelfde. De samenstelling verschilt per merk en wellicht is er een andere die beter bij jou past!
Wil jij je kennis bijspijkeren over de verschillende anticonceptiemethodes? Dat kan je doen aan de hand van het uitgebreide artikel wat we schreven over alle methodes. meer weten over jouw lichaam en gezondheid? blijf op de hoogte en word lid van onze community!
* Bron: Pubmed
