De verschillende anticonceptiemethoden op een rij. Cycle maakte het ultieme dossier

Om het jou gemakkelijk te maken hebben wij een inhoudsopgave toegevoegd. Op die manier kan je gelijk naar de methode waarover je meer wilt lezen! Wil je alles lezen, dat mag natuurlijk altijd!

Inhoudsopgave

1. De anticonceptiepil: de pil

2. De anticonceptiepleister

3. Condooms

4. Het pessarium

5. De anticonceptiering (Nuvaring)

6. Het vrouwencondoom

7. Het anticonceptiestaafje (Implanon)

8. De prikpil

9. Het spiraaltje

10. De anticonceptie 'apps'

11. Sterilisatie

1. De anticonceptiepil, oftewel de pil

Wat is de pil

De pil is de meest gebruikte voorbehoedsmiddel onder Nederlandse vrouwen. Het is een klein pilletje dat hormonen bevat en 3 weken lang elke dag geslikt moet worden op een vast tijdstip. Na 21 dagen is de strip leeg en kun je 4 tot 7 dagen stoppen. Daarna begin je met een nieuwe strip.

Hoe werkt de pil

De pil is een anticonceptiemiddel dat hormonen bevat die lijken op de hormonen die worden aangemaakt in de eierstokken: progestageen en oestrogeen. Deze hormonen regelen je cyclus en dus ook je vruchtbaarheid. Ze zorgen voor een eisprong, de opbouw van het baarmoederslijmvlies en het weer afstoten daarvan als je gedurende je vruchtbare periode niet zwanger bent geraakt. De hormonen in een anticonceptiepil zorgen ervoor dat er geen eicel vrijkomt en ze beïnvloeden daarnaast de baarmoederwand, zodat een bevrucht eitje zich niet kan nestelen. Bovendien maken ze het slijm in de baarmoederhals dikker, waardoor zaadcellen er niet goed doorheen kunnen.

Welke soorten anticonceptiepillen zijn er?

Welke pil past bij mij? Die vraag is lastig te beantwoorden, want er is in de loop der tijd een oerwoud aan anticonceptiepillen ontstaan. We proberen wat licht in de duisternis te brengen voor je. Ieder merk pil heeft een andere samenstelling en dosering, maar ze zijn wel grofweg onder te verdelen. Om te beginnen heb je de éénfasepil, tweefasenpil en de driefasenpil.

éénfasepil

De éénfasepil bevat per strip een vaste doses progestageen en oestrogeen. Het is een bijna 100% betrouwbare pil.

twee en driefasenpil

In de twee -en driefasenpil verschilt de verhouding progestageen en oestrogeen per fase. In een strip zitten verschillend gekleurde pillen die je in de juiste volgorde moet gebruiken. Als je de pillen goed inneemt is deze pil net zo betrouwbaar als de eenfasepil. Het voordeel van is dat hij - door de kleine verschillen in dosering per fase - beter aansluit bij je natuurlijke hormonale cyclus.

vierfasenpil

De pillen in een strip van de vierfasenpil hebben 4 verschillende samenstellingen. Er zitten ook 2 witte placebotabletten in elke strip. Door de wisselende samenstelling wordt zoveel mogelijk de natuurlijke verandering van hormonen tijdens je menstruatiecyclus nagedaan.

minipil

De minipil bevat maar één hormoon (progestageen). Deze anticonceptiepil is in vergelijking met de andere soorten iets minder betrouwbaar en moet daarom iedere dag op hetzelfde tijdstip worden ingenomen. Hij kan eigenlijk alleen worden gebruikt door vrouwen die geen oestrogenen mogen gebruiken.

De anticonceptiepil is nog steeds volop in ontwikkeling en wordt steeds beter. Inmiddels zijn er al vier generaties beschikbaar, die met name verschillen in de hoeveelheid hormonen die er in zitten. Hier kun je meer lezen over de verschillende generaties.

Merken anticonceptiepillen

Microgynon 30

Het meest voorgeschreven merk is de anticonceptiepil Microgynon 30, een zogenaamde tweede generatie combinatiepil. Tweede generatie, omdat hij minder oestrogeen bevat dan de eerste generatie pil. Hoe minder oestrogeen, hoe minder kans op trombose, dus dat is een hele vooruitgang. En combinatiepil, omdat hij 2 soorten hormonen bevat: Levonorgestrel (een progestageen) en Ethinylestradiol (een oestrogeen). Microgynon kun je ook krijgen in een wat zwaardere variant.  Het verschil tussen Microgynon 30 en 50 is dat de laatste meer oestrogeen bevat. Daarom wordt deze pil vooral voorgeschreven aan vrouwen die last hebben van doorbraakbloedingen.

Yasmin

Last van acne en een opgeblazen gevoel? Dan is de Yasmin pil wellicht iets voor jou. Uit onderzoeken is gebleken dat bij deze 4e-generatie pil mogelijk je acne vermindert en je minder vocht vast houdt. Yasmine bevat 20 microgram ethinylestradiol (oestrogeen). Er is wel een hoger risico op trombose in vergelijking met andere pillen. 

Wil je meer lezen over verschillende merken van de anticonceptiepil? Dat kan hier.

Is de pil betrouwbaar?

De anticonceptiepil is bijna 100% betrouwbaar, als je ‘m tenminste op tijd en - in geval van een meerfasen variant - in de juiste volgorde inneemt.

Waar haal je de pil?

De pil is alleen verkrijgbaar op (herhaal)recept. Een recept kun je halen bij je huisarts en bij sommige GGD’s.

Hoeveel kost de anticonceptiepil?

De kosten van de pil liggen tussen de 10 en 40 euro per jaar, afhankelijk van het merk. De pil wordt momenteel niet vergoed vanuit de basisverzekering, als je ouder bent dan 21 jaar. Er gaan stemmen op om de pil weer gratis te maken, maar voorlopig  blijven de regels voor vergoeding via de verzekering nog even ingewikkeld. Tot 18 jaar valt de vergoeding onder de basisverzekering en betaal je geen eigen risico. Soms betaal je wel een eigen bijdrage. Ben je tussen 18 en 21 jaar? Dan valt de pil nog steeds onder de basisverzekering, maar je betaalt wel eigen risico en soms ook een eigen bijdrage. Als je ouder bent dan 21, valt de pil niet onder de basisverzekering en betaal je alle kosten zelf. Je kunt je aanvullend verzekeren maar dat kost minstens 70 euro per jaar. Handig dus om eerste even uit te rekenen of dat zin heeft. Als je aanvullend verzekerd bent betaal je geen eigen risico meer, maar soms wel een eigen bijdrage. Uitzondering voor dit alles zijn endometriose patiënten, zij krijgen vaak wel een vergoeding vanuit de basisverzekering. Laat je dus goed informeren bij jouw verzekering!

Wat zijn de voordelen van de pil

De pil zorgt voor een heel regelmatige cyclus en je kunt ook een onttrekkingsbloeding overslaan of uitstellen door hem door te slikken. Handig als je op vakantie gaat of seks gepland hebt op een moment dat je eigenlijk ongesteld moet worden. De pil kan daarnaast helpen tegen heftige menstruatieklachten, bloedingen worden vaak minder heftig en pijnlijk. Als je stopt met de pil kun je theoretisch gezien direct zwanger raken.

Wat zijn de bijwerkingen van de pil

De pil kan voor bijwerkingen zorgen. Hoe hoger de dosis oestrogeen in de pil, hoe groter de kans daarop, dus als je last hebt van bijwerkingen, kan het een optie zijn om een pil met een lagere dosis oestrogeen te proberen. De meest voorkomende klachten zijn:

• Doorbraakbloedingen of spotting (vooral in de eerste maanden)

• Hoofdpijn

• Minder zin in seks, verandering in verlangen

• Pijnlijke of gespannen borsten

• Stemmingswisselingen

• Emotionele of sombere stemming

• Vocht vasthouden

• Gewichtstoename

• Misselijkheid

• Acne

De pil geeft een iets verhoogde kans op trombose, beroerte, baarmoederhalskanker en borstkanker. Ernstige bijwerkingen, maar heel zeldzaam. Wil je een pil met weinig bijwerkingen? Dan is de combinatiepil met levonorgestrel (progestageen) en 30 microgram ethinylestradiol (oestrogeen) waarschijnlijk de beste keuze.

Contra indicaties bij het gebruik van de pil

De anticonceptiepil is niet voor iedereen geschikt. Zo wordt de pil met klem afgeraden als je 35 jaar of ouder bent en rookt, omdat het de kans op hart- en vaatziekten verhoogt. De combinatiepil kun je daarnaast beter niet gebruiken bij trombose, hart- en vaatziekten.

De minipil kun je beter niet gebruiken bij trombose, onverklaard vaginaal bloedverlies, progestageen afhankelijke tumoren (borstkanker) en ernstige leverfunctiestoornissen.

Verder is er onder sommige vrouwen angst voor kanker bij gebruik van de pil. Maar in het algemeen heeft de pil daar weinig invloed op, zeker nu de meeste pillen tegenwoordig een lage dosis oestrogeen bevatten. Pilgebruik vergroot wel de kans op veneuze trombose - bloedstolsels in de aderen-, vooral in het eerste jaar van gebruik. Pillen met desogestrel en gestodeen geven iets meer risico op trombose. Als je voor het eerst aan de pil gaat, worden pillen met desogestrel of gestodeen afgeraden.

Let bij de keuze voor een anticonceptie ook op de combinatie met eventuele andere medicijnen, want sommige medicijnen maken de pil minder betrouwbaar. De belangrijkste medicijnen waar je op moet letten zijn middelen tegen epilepsie, tuberculose en schimmelinfecties (antimycotica).

Heeft de pil invloed op jouw mentale welzijn?

Naar de invloed van de anticonceptiepil op de hersenen en emoties is nog weinig onderzoek gedaan, maar er zijn duidelijke aanwijzingen dat de pil inwerkt op gebieden in de hersenen die belangrijk zijn voor stemming, angsten en plezier. Dit lijkt vooral bij jongeren invloed te hebben. Er is regelmatig een verband met depressie aangetoond, maar wat daar precies de oorzaak van is, is nog onduidelijk. Het is ook heel lastig te bestuderen, omdat bij depressie enorm veel factoren meespelen. Er komt gelukkig steeds meer e aandacht voor dit onderwerp, ook bij huisartsen. Bespreek vooral met je huisarts mogelijke mentale bijwerkingen, zeker als je hier eerder last van hebt gehad of familieleden hier last van hebben.

De pil wordt steeds minder populair

Het aantal mensen dat in Nederland de pil als voorbehoedsmiddel gebruikt daalt al een paar jaar, tonen cijfers van het CBS. Vooral twintigers zijn ‘pilmoe’ geworden. Het past in de grotere maatschappelijke trend waarin we alles het liefst zo natuurlijk mogelijk willen. Elke dag hormonen slikken past niet in dat plaatje.

2. Anticonceptie pleister

Wat is de anticonceptie pleister

Een flexibele, waterdichte pleister van 4,5 bij 4,5 cm die je op je lichaam -bil, buik, arm- plakt en elke week vervangt. Na drie weken las je een stopweek in, waarna je ongesteld wordt. Je bent de hele cyclus - dus ook in de stopweek - beschermd tegen zwangerschap.

Hoe werkt de anticonceptie pleister

De pleister geeft de hormonen oestrogeen en progestageen af en werkt op dezelfde manier als de combinatiepil. Alleen komen bij de pleister de hormonen via je huid in je bloed. De hormonen in de pleister houden de eisprong tegen en maken het slijm van de baarmoedermond dikker, zodat spermacellen er niet meer doorheen kunnen. Ook beïnvloeden ze de baarmoederwand, zodat een bevruchte eicel zich er niet in kan nestelen. Driedubbel beschermd tegen zwangerschap dus.

Merken anticonceptie pleisters

De anticonceptiepleister is in Nederland verkrijgbaar onder de naam Evra.

Hoe betrouwbaar is de anticonceptie pleister

Als je de pleister steeds op tijd plakt, is de kans dat je zwanger wordt minder dan een half procent per jaar. In de praktijk blijkt de kans om zwanger te worden groter. Het wordt door gebruikers namelijk nog wel eens vergeten om op tijd weer te beginnen met plakken na de stopweek. De pleister wordt daarnaast minder betrouwbaar - en dus afgeraden - als je meer dan 90 kilo weegt.

Waar kan je de anticonceptie pleister halen?

Voor de anticonceptiepleister heb je een recept nodig. Dat betekent dat je langs de huisarts moet als je voor het eerst begint met deze anticonceptiemethode. Als de Evra goed bevalt, kun je daarna steeds zonder tussenkomst van de huisarts een nieuw pakje bij de apotheek halen.

Wat kost een anticonceptie pleister?

De Evra kost rond de € 15 per maand. Vergoeding vanuit de basisverzekering krijg je tot 21 jaar. Er geldt wel een eigen bijdrage. Tot 18 jaar wordt de Evra vergoed vanuit de verzekering van je ouders en hoef je die eigen bijdrage niet te betalen. Om de anticonceptiepleister vergoed te krijgen na de 21ste, heb je een aanvullende verzekering met een goede dekking voor anticonceptie nodig.

Wat zijn de voordelen van de anticonceptie pleister

Je krijgt door de pleister een heel regelmatige cyclus. Je kan ook zelf je menstruatie regelen (overslaan of uitstellen). Handig als je bijvoorbeeld met vakantie gaat seks in de planning hebt staan. Door de pleister wordt je bloeding vaak minder pijnlijk en heftig. Als je stopt, kan je in theorie meteen daarna zwanger worden. Ook blijft de pleister betrouwbaar wanneer je moet overgeven of last hebt van diarree. En last but not least: je hoeft maar 1 keer per week aan anticonceptie te denken. Voor veel gebruikers is dat een voordeel, maar je kunt de pleister door die lage frequentie ook juist vergeten op te plakken als je - zoals ondergetekende - een warhoofd bent…

Wat zijn de bijwerkingen van de anticonceptie pleister

De hormoonpleister heeft dezelfde bijwerkingen als de pil. Je kunt bijvoorbeeld last hebben van hoofdpijn, gespannen borsten, somberheid, minder zin in seks en/of een beetje tussentijds bloedverlies. Deze klachten verdwijnen meestal als je de pleister een paar maanden hebt gebruikt. De plek waar je de pleister plakt kan daarnaast rood worden, of de pleister kan ongemerkt loslaten. Je bent dan na 24 uur niet meer tegen zwangerschap beschermd.

Overige bijwerkingen zijn:

• Stemmings- en angststoornissen

• Gewichtstoename

• Duizeligheid

• Vaginale irritatie en schimmelinfectie

• Wazig zien

• Vocht vasthouden

• Hoofdpijn of migraine

• Misselijkheid

• Buikpijn of diarree

• Acne

• Spierspasmen

• Knobbeltjes in de borst

• Veranderingen in het menstruatiepatroon, baarmoederkrampen, pijnlijke menstruaties

• Vaginale afscheiding (lees hier wat vaginale afscheiding over je cyclus zegt)

Belangrijk om te weten is dat een combinatiemethode een hoger risico geeft op trombose (een bloedpropje) in vergelijking met vrouwen die geen combinatiemethode gebruiken.

Wat zijn de contra-indicaties

De hormoonpleister is niet de methode voor jou als je:

• ouder bent dan 35 jaar en rookt (in verband met de kans op hart- en vaatziekten);

• diabetes hebt;

• migraine met aura hebt en rookt (groter risico op een beroerte);

• trombose of longembolie hebt gehad (meer kans op herhaling hiervan);

• een hartinfarct of beroerte hebt gehad (idem);

• ouder bent dan 35 en borstkanker hebt (gehad), drager bent van het BRCA-gen of er veel bostkanker in de familie voorkomt;

• bepaalde medicijnen gebruikt, bijvoorbeeld tegen epilepsie

Let ook op als je:

• een hoge bloeddruk, cholesterol, diabetes mellitus en/of overgewicht hebt;

• jonger bent dan 35 jaar en rookt

• migraine met aura hebt (ook als je niet rookt)

• trombose of hart- en vaatziekten voorkomen in de familie

Wat is het effect van de anticonceptie pleister op jouw mentale welzijn?

De pleister werkt hetzelfde als een lichte pil en kan helaas net als de pil zorgen voor stemmingswisselingen. Merk je dat je sneller geïrriteerd, nerveus of depressief bent? Dan raden we je aan naar de huisarts te gaan.

En dan nog even dit

Je kunt de pleister soms zien zitten, dus als je niet wilt dat mensen weten dat je anticonceptie gebruikt is de Evra pleister niet the way to go. En oh ja: een anticonceptiepleister beschermt niet tegen soa's!

3. Condooms

Wat is een condoom?

Een condoom is een dun hoesje - meestal van latex - met aan de binnenzijde zaaddodende pasta, dat om de penis wordt geschoven en het sperma opvangt als de man klaarkomt. Ze zijn er in allerlei soorten en maten, met ribbeltjes en smaakjes. De meeste condooms zijn zó dun dat je ze bijna niet voelt, zeker als je de juiste maat gebruikt. Condooms worden gerekend tot de barrièremethoden. Het is naast sterilisatie het enige anticonceptiemiddel van de man.

Hoe werkt een condoom?

Als een man een condoom om heeft, komt zijn penis niet rechtstreeks in aanraking met je vagina, anus of mond. Dat beschermt tegen zwangerschap en tegen de meeste soa's. Een condoom zit opgerold in zijn verpakking. Hoe gebruik je een condoom? Zorg dat je bij het openmaken van een condoomverpakking voorzichtig bent met scherpe nagels of ringen en rol het condoom pas over de penis heen als ‘ie stijf is. Zorg daarbij dat de rolrand aan de buitenkant zit, knijp met een hand het topje dicht en rol met de andere hand het condoom zo ver mogelijk over de penis. Let’s go! Zorg dat hij zijn zaakje zo snel mogelijk uit jouw vagina haalt na het klaarkomen, in ieder geval voordat hij weer slap wordt. Houd het condoom vast als hij terugtrekt, anders kan het afglijden en kan er sperma lekken op plekken waar je dat niet wilt. Let op dat je bij het afdoen en weggooien van het condoom niet knoeit. Wil je helemaal zeker zijn van je zaak, was dan je handen afterwards.

Soorten condooms

Condooms zijn onder te verdelen in 4 soorten: standaard, condooms, extra dunne condooms (voor meer gevoel tijdens de penetratie), fun en stimulerende condooms (met ribbeltjes, noppen, smaakjes etc.) en performance condooms (deze hebben aan de top benzocaïne crème, die de eikel licht verdooft, waardoor de man minder snel klaarkomt en het dus langer volhoudt). Tegenwoordig heb je ook condooms die geschikt zijn voor veganisten. Bij de meeste condooms wordt gebruikt gemaakt van een bijproduct van zuivel. Maar bij vegan condooms is dat dus niet het geval.

Hoe betrouwbaar is een condoom?

Als je een condoom op de juiste manier gebruikt, is de kans op een zwangerschap 2 tot 5% (bijvoorbeeld doordat het condoom scheurt) en is alleen een condoom veilig genoeg om niet zwanger te raken. Maar als je een condoom niet goed gebruikt, is de kans 18% dat je toch zwanger raakt (ondanks condoom gebruik). Voorbeelden van fout condoomgebruik zijn:

• De verpakking openmaken met je tanden, een schaar of scherpe nagels (het condoom kan dan stuk gaan).

• Er is al voorvocht vrijgekomen voordat je het condoom omdoet (wacht dus niet te lang!).

• Het condoom glijdt af omdat de penis nog niet stijf genoeg is.

• Te laat terugtrekken, waardoor de penis al weer slap is en er zaad weglekt.

• Het condoom vaker dan 1 keer gebruiken. (niet doen dus!).

• Glijmiddelen gebruiken dat niet op basis van water of siliconen is (olie of vaseline tast latex aan).

• Een van jullie heeft sperma aan zijn vingers en geeft dat op die manier door.

Waar haal je condooms?

Bij de supermarkt, drogisterij, het tankstation, de apotheek, in café's en discotheken met een condoomautomaat maar ook online! Ook in de Cycle webshop kan je fijne condooms vinden.

Wat kost een condoom?

Condooms worden niet vergoed vanuit de basisverzekering, maar soms wel vanuit de aanvullende verzekering. Soms wordt er een bedrag vergoed, maar er zijn ook verzekeraars die condooms opsturen bij een aanvullend pakket.

Wat zijn de voordelen van condooms?

Zin in seks, maar heb je liever geen soa aan je broek hangen? Dan is het condoom het enige middel dat je beschermt tegen soa’s. Soa staat voor seksueel overdraagbare aandoening en komt volgens Sense in Nederland ieder jaar naar schatting bij 100.000 mensen voor.

Wat zijn de bijwerkingen van condooms?

Niet iedereen kan goed tegen rubber. Je kunt jeuk of een schrijnend gevoel krijgen aan je vagina, deze kan zelfs rood en pijnlijk raken van een condoom. Gelukkig bestaan er prima alternatieven voor latex condooms. Om uit te vinden welk condoom het beste bij je past als je een latex allergie hebt, is het belangrijk om te weten welk type latex-allergie je hebt. Er zijn 2 soorten: type I en type IV. In het eerste geval kun je condooms gebruiken die gemaakt zijn van polyurethaan en polyisopreen. Deze zijn gemakkelijk verkrijgbaar. Maar bij de productie van deze latexvrije condooms worden chemicaliën gebruikt waar je last van kunt krijgen als je latex allergie type IV hebt. Je kunt dan het beste even contact opnemen met een dermatoloog om te kijken wat de beste optie voor jou is.

Wat is de invloed van condooms op je mentale welzijn?

Soms lukt het niet goed om een condoom om te doen. Bijvoorbeeld omdat je het vervelend of spannend vindt, of je penis tijdens het omdoen slap wordt. Bespreek het dan met je partner en kijk eens of je er samen een spel van kan maken. Is het echt een probleem voor je, bespreek het dan met je huisarts. Die is gewend om over dit soort dingen te praten en vindt dat dus heel gewoon.

En dan nog even dit

Is een condoom tijdens het vrijen gescheurd? Neem dan contact op met je huisarts, uiterlijk binnen 12 tot 72 uur. Dan kan je overleggen welke maatregelen (zoals een morning after pil) je alsnog kunt nemen om een zwangerschap te voorkomen of een soa (zoals hiv) direct op te sporen en te behandelen.

Let verder bij gebruik van een condoom op of er een CE-logo op de verpakking staat. Dit is een Europees keurmerk waarmee je bent verzekerd van een kwalitatief goed condoom.

4. Pessarium

Wat is een pessarium

Een pessarium is een kapje - meestal van siliconen -  dat een barrière vormt voor zaadcellen die de baarmoedermond binnen willen dringen. Je gebruikt het in combinatie met een zaaddodende gel. Het kapje zit om de baarmoedermond heen en houdt het sperma tegen. Je kan het pessarium één à twee jaar gebruiken (Cycle tip: zet in je agenda wanneer je een nieuwe moet kopen). Een pessarium wordt in Nederland niet veel meer gebruikt als voorbehoedsmiddel. Als je kiest voor dit voorbehoedsmiddel, moet je eerst langs de huisarts voor een inwendig onderzoek. De huisarts meet dan welke maat pessarium je nodig hebt.

Hoe werkt een pessarium?

Maximaal 2 uur voordat je seks gaat hebben, smeer je zaaddodende gel op het pessarium en kun je het inbengen. Knijp het pessarium samen met de holle kant naar de baarmoeder gedraaid. Duw het diep naar binnen en schuif de holle kant over de baarmoedermond. Als de baarmoedermond goed afgedekt is,  kunt je seks hebben. Verwijder het pessarium tussen 6 en 24 uur na de seks, zodat je zeker weet dat de zaaddodende pasta zijn werk heeft gedaan. Verwijderen doe je door je vinger achter het randje van het pessarium te haken en het naar beneden te trekken. Daarna kan je het wassen met warm water en laten drogen.

Soorten pessaria

Er zijn heel veel verschillende soorten pessaria. Welk pessarium het beste bij jou past, kun je het best overleggen met je huisarts.

Hoe betrouwbaar is een pessarium?

Als je een pessarium op de juiste manier gebruikt is de betrouwbaarheid ongeveer 95%. In de praktijk blijkt echter dat het een relatief onbetrouwbaar voorbehoedsmiddel is omdat het vaak niet goed wordt ingebracht, verschuift of wordt vergeten. Daardoor raakt 6 tot 26% van de vrouwen die het gebruikt ongepland zwanger.

Waar haal je een pessarium?

Je kunt een pessarium kopen bij de apotheek (zonder recept) of online.

Wat kost een pessarium?

Caya kost ongeveer € 36 per stuk, Femcap € 70 per stuk. Aangezien het pessarium één à twee jaar werkt, komt dit neer op € 15 à 35 € per jaar. Sinds 2011 is er alleen nog een vergoeding voor het pessarium vanuit de basisverzekering als je jonger dan 21 jaar bent. Ben je ouder dan 21 jaar? Dan is het bij een aantal zorgverzekeringen mogelijk om je aanvullend te verzekeren.

Wat zijn de voordelen van een pessarium?

Een pessarium bevat geen hormonen en heeft daarom relatief weinig bijwerkingen. Ook fijn voor sommige vrouwen: je behoudt je natuurlijke menstruatiecyclus. Maar let op: vrouwen met ernstige cyclus klachten (endometriose, vleesbomen, stollingsziekten of PMS) hebben vaak juist baat bij andere middelen. Vanwege het gebrek aan hormonen kan een pessarium een uitkomst zijn voor vrouwen die borstvoeding geven. Nog een voordeel: de man hoeft na de zaadlozing niet onmiddellijk terug te trekken, wat bij een condoom wel het geval is. Kun je nog even knus blijven liggen na je hoogtepunt.

Wat zijn de nadelen van een pessarium?

Het pessarium moet na de seks nog minimaal 6 uur blijven zitten, zodat de zaaddodende gel zijn werk kan doen. Ook zijn er berichten dat een pessarium bij wilde seks niet altijd even goed blijft zitten. Gebruik van een pessarium geeft een licht verhoogde kans op blaasontsteking. En dit voorbehoedsmiddel beschermt uiteraard niet tegen soa’s. Let op: als je zwanger bent geweest of flink bent aangekomen of afgevallen, moet je opnieuw naar de huisarts voor een inwendig onderzoek.

Wat zijn de bijwerkingen van een pessarium?

Een pessarium bevat geen hormonen en heeft dus weinig bijwerkingen. Het kan zijn dat de ring een beetje tegen de vaginawand schuurt, waardoor  irritatie kan ontstaan en je meer afscheiding krijgt. Als je een pessarium gebruikt na de overgang kan de vagina wat droger zijn, met kans op wondjes en afscheiding. Een pessarium is daarnaast niet geschikt wanneer je allergisch bent voor rubber of zaaddodende middelen, vooral als deze Nonoxynol-9 bevat.

Wat zijn de contra indicaties bij een pessarium?

Je mag een pessarium niet gebruiken binnen 6 weken na een bevalling. Ook bij een vaginale infectie of gevoeligheid voor een schimmelinfectie wordt het gebruik afgeraden. Is je infectie over? Gooi je oude pessarium weg en koop een nieuwe, om herinfectie te voorkomen.

Wat is het effect van een pessarium op jouw mentale welzijn?

Omdat een pessarium geen hormonen bevat, heeft het op mentaal gebied geen bijwerkingen.

En dan nog even dit

Oefen het inbrengen een paar keer voordat je het pessarium voor het eggie gaat gebruiken. Inbrengen en verwijderen moet je even onder de knie krijgen.

Veel last van schimmelinfecties? Dan is een pessarium misschien niet voor jou.

5. Anticonceptiering

Wat is een anticonceptiering?

De anticonceptiering is een buigzame, kunststof ring die hormonen bevat en die je met een vinger achter in je vagina in duwt. Je draagt ‘m drie weken aan een stuk door en haalt hem er dan uit. Na twee tot drie dagen word je ongesteld. Na vier dagen tot een week breng je weer een nieuwe ring in, ook al ben je nog ongesteld.

Hoe werkt een anticonceptiering?

De anticonceptiering is een zogenaamd gecombineerd laaggedoseerd hormonaal voorbehoedsmiddel. Er zitten twee soorten vrouwelijke geslachtshormonen (oestrogeen en progesteron) in, die langzaam worden afgegeven aan het bloed. De ring werkt op dezelfde manier als de combinatiepil en voorkomt dat er een eicel vrijkomt uit de eierstokken. Als er onverhoopt toch een eitje vrijkomt kan het zich niet innestelen in de baarmoeder. Ook zorgen de hormonen dat zaadcellen minder makkelijk de baarmoeder in kunnen.

Welke merken anticonceptiering zijn er?

De vaginale ring is verkrijgbaar onder de namen NuvaRing en Ornibel en als het merkloze Etonogestrel/Ethinylestradiol. De Ornibel en de merkloze variant zijn iets goedkoper dan de NuvaRing, maar de werking is exact hetzelfde.

Hoe betrouwbaar is een anticonceptiering?

Bij goed gebruik is de ring even betrouwbaar als de pil en de kans op zwangerschap ongeveer 0.7%. Maar het luistert nauw: als je de ring op woensdag om 10 uur hebt ingebracht, is het belangrijk dat je hem 3 weken later ook op woensdag rond dezelfde tijd er weer uithaalt. En als je de ring een week later meer dan 3 uur te laat weer inbrengt, kan de betrouwbaarheid verminderd zijn. Alleen voor mensen die goed kunnen plannen dus, deze vorm van anticonceptie. Dat gaat niet altijd goed, vandaar dat in de praktijk 7 van de 1000 vrouwen die de ring een jaar gebruikt zwanger raakt.

Waar haal je de anticonceptiering?

De anticonceptiering is verkrijgbaar bij de apotheek. Voor het eerste recept moet je langs de huisarts. Herhaalrecepten kun je via de apotheek krijgen.

Wat kost een anticonceptiering?

De ring kost tussen de € 13,30 en € 15 euro per maand. Tot 18 jaar wordt de anticonceptie vergoed door de basisverzekering. Als je tussen de 18 en 21 bent, betaal je anticonceptie uit je eigen risico. Vanaf 21 jaar wordt anticonceptie alleen vergoed met een aanvullende verzekering met anticonceptie in de dekking. Geen aanvullende verzekering? Dan moet je zelf de anticonceptie betalen. Een uitzondering hierop is als je de ring gebruikt voor de behandeling van endometriose of menorragie.

Wat zijn de voordelen van de anticonceptiering?

Je hoeft er maar 1 keer (zonder stopweek) of 2 keer (met stopweek) per maand aan anticonceptie te denken. Dat is gelijk ook het nadeel: je kunt na de stopweek vergeten om een nieuwe ring aan te doen en dan kun je behoorlijk de pineut zijn. Verder kun je je menstruatie vrij precies plannen of overslaan door geen stopweek in te lassen. Ook een voordeel is dat de ring betrouwbaar blijft als je overgeeft of diarree hebt.

Wat zijn de bijwerkingen van de anticonceptiering?

Meer dan 10% van de gebruiksters meldt de volgende bijwerkingen:

• Schimmelinfectie van de vagina (zoals spruw), vaginaal ongemak, jeuk, afscheiding;

• Gewichtstoename;

• Psychische stoornissen: depressiviteit, minder zin om te vrijen;

• Zenuwstelsel: hoofdpijn of migraine;

• Maag en darmen: buikpijn, misselijkheid;

• Huid: acne;

• Borsten en geslachtsorganen: pijnlijke borsten, bekkenpijn, pijnlijke menstruatie;

• Algemene aandoeningen: verliezen van de ring.

Wat zijn de contra indicaties van de anticonceptiering?

Het wordt sterk afgeraden de ring te gebruiken als je hepatitis C hebt en hiervoor geneesmiddelen met ombitasvir/paritaprevir/ritonavir en dasabuvir gebruikt. Als je zwanger bent, of denkt te kunnen zijn, mag je de ring ook niet gebruiken.

Wat is de invloed van de anticonceptiering op je mentale welzijn?

Depressiviteit is een vaak genoemde bijwerking bij gebruik van de anticonceptiering en soms komen prikkelbaarheid, stemmingsveranderingen, stemmingswisselingen en PMS voor. Ga naar de huisarts als je merkt dat je hier last van krijgt door gebruik van de ring.

En dan nog even dit

Soms voelt een sekspartner de ring zitten. Op zich is dat niet gevaarlijk, maar als jullie het vervelend vinden, kan je de ring tijdens of net vóór het vrijen eruit halen. Zorg wel dat je hem binnen drie uur weer inbrengt, anders is dit anticonceptiemiddel niet meer betrouwbaar. En let op: de anticonceptiering geeft geen bescherming tegen SOA's.

Je kunt de ring ook per ongeluk verliezen, als je hem bijvoorbeeld niet diep genoeg hebt ingebracht, een tampon verwijdert, tijdens seks of als je hard perst bij het poepen. Het kan ook gebeuren als je een verzakking van de baarmoederhals hebt. Het is dus belangrijk dat je regelmatig controleert of de ring nog goed zit.

6. Vrouwencondoom

Wat is een vrouwencondoom?

Een condoom, maar dan voor de vrouw. Het ziet eruit als een rubberen zakje met twee flexibele ringen aan de uiteinden en vangt sperma op. Tegelijkertijd beschermt het tegen soa’s en dat is natuurlijk een hele fijne bijkomstigheid. Het vrouwencondoom flopte gigantisch bij de introductie ervan, twintig jaar geleden. Tien jaar geleden werd het vernieuwd (Er werd onder andere een nieuwe versie gemaakt van het zachte en prettig aanvoelende nitril). Bijna overal ter wereld werd het vervolgens een succes, behalve... In Nederland.

Hoe werkt een vrouwencondoom?

Je kunt een vrouwencondoom zelf inbrengen, tot 24 uur voordat je van plan bent seks te hebben. Het lijkt een beetje op het inbrengen van een tampon, met dat verschil dat je de  kleine binnenring van het condoom samen duwt met je vingers en zo diep mogelijk in je vulva duwt. Wanneer je een beetje glijmiddel toevoegt, moet dit goed te doen zijn. De grote buitenring blijft uit je vagina hangen en bedekt je schaamlippen. Dat laatste is misschien even wennen en het klinkt niet heel sexy, maar binnen de redactie van Cycle lopen enthousiastelingen rond: de buitenste ring kan namelijk zorgen voor extra clitorale stimulatie en masseert ook de buitenste schaamlippen. Laten zich daar nu duizenden zenuwuiteinden bevinden, dus daar zeggen wij geen nee tegen…

Het vrouwencondoom moet je na elke vrijpartij vervangen. dat wil zeggen: weggooien en een nieuwe indoen als je weer seks gaat hebben. Wil je het condoom verwijderen? Draai de buitenste ring aan een kwartslag en trek het condoom voorzichtig naar buiten.

Welke soorten vrouwencondooms zijn er?

Vrouwencondooms zijn verkrijgbaar in verschillende merken. Passante, Durex, Femidom en Ormelle zijn de bekendste. Let bij de aanschaf op het CE keurmerk en het materiaal waar het condoom van gemaakt is. Niet alle vrouwencondooms zijn namelijk van het allergievrije Nitril gemaakt, ze zijn er ook van onder meer latex en polyurethaan

Hoe betrouwbaar is een vrouwencondoom?

Als je het op de juiste manier gebruikt, is een vrouwencondoom voor 98% betrouwbaar. In de praktijk blijkt de betrouwbaarheid echter rond de 85% te liggen. Dat komt vooral doordat het condoom kan lekken als je het er op de verkeerde manier uithaalt en er zo nogal eens per ongeluk toch sperma in de vagina terechtkomt. Toch zijn wij fan van het vrouwencondoom: het is namelijk het enige voorbehoedsmiddel dat vrouwen zelf kunnen gebruiken om zich te beschermen tegen HIV en de meeste soa’s. Omdat het uiteinde van het condoom rondom je buitenste schaamlippen zit, verminder je ook de kans op herpes, syfilis en genitale wratten.

Waar haal je een vrouwencondoom?

Het vrouwencondoom kan je kopen bij de drogist, online, bij de apotheek, en in sommige supermarkten.

Wat kost een vrouwencondoom?

Het vrouwencondoom is een relatief prijzige optie als je de verschillende anticonceptiemethoden met elkaar vergelijkt: de prijs van 3 stuks is €6,95. Dat is een stukje duurder dan het mannencondoom.

Wat zijn de bijwerkingen van een vrouwencondoom

Er zijn geen bijwerkingen bekend. Sterker nog: in het vrouwencondoom zitten geen hormonen, latex, gluten en parabenen en het is dus uitermate geschikt voor mensen die allergisch zijn voor deze stoffen.

Wat zijn de contra-indicaties van een vrouwencondoom

Geen.

Wat zijn de voordelen van een vrouwencondoom

Een vrouwencondoom heeft een grotere omtrek (namelijk 17 cm) dan een mannencondoom (met een omtrek van 10.5cm). Dat afgeknelde gevoel dat mannen soms ervaren bij het gebruik van een condoom is dus verleden tijd. Ook fijn: nitril neemt je lichaamstemperatuur aan en voelt dus comfortabel. Als je ongesteld bent, is een vrouwencondoom een goede optie. Vergeleken met een mannencondoom voelt het namelijk een stuk hygiënischer.

Wat zijn de nadelen van een vrouwencondoom

Hij kan een beetje droog en stroef aanvullen, in dat geval is wat extra glijmiddel geen overbodige luxe. Bij wilde seks blijft het vrouwencondoom daarnaast niet goed zitten en dat is wat ons betreft een groot minpunt. Net als het feit dat het condoom naar binnen kan glippen tijdens de seks. We hebben verder terug gehoord dat het vrouwencondoom een piepend of ritselend geluid maakt tijdens penetratie (‘alsof je je lul in een boterhamzakje stop…’ Tja...). Ook hier lijkt het antwoord extra glijmiddel te zijn.

Wat is het effect van een vrouwencondoom op jouw mentale welzijn?

Een plastic ring die uit je vagina hangt met een zakje daaraan vast… we snappen dat je je daar even overheen moet zetten als je voor het eerst gaat experimenteren met dit voorbehoedsmiddel.

En dan nog even dit

Het inbrengen van een vrouwencondoom gaat niet gelijk vanzelf.  Handig dus om ‘m eerst een paar keer alleen uit te proberen, voordat je ermee van bil gaat. Of probeer het samen uit, wellicht is dat juist leuk en en spannend!

7. Anticonceptiestaafje

Wat is een anticonceptiestaafje?

Een wit, dun, soepel staafje van 4 cm lang (ongeveer zo groot als een lucifer). In het anticonceptiestaafje zit progestageen (om precies te zijn etonogestrel), dat er voor zorgt dat er geen eisprong is. Het slijm aan het begin van je baarmoedermond wordt daarnaast dikker, zodat sperma er minder goed doorheen komt. Ook kan een bevrucht eitje zich niet vastmaken in je baarmoeder. Voila, driedubbele bescherming tegen zwangerschap.

Hoe werkt een anticonceptiestaafje?

Het plaatsen van een anticonceptiestaafje is een simpele handeling van ongeveer 30 seconden. Je ontbloot je arm en na een plaatselijke verdoving plaatst een getrainde arts het hormoonstaafje met een injectiespuit net onder de huid van je bovenarm. Het staafje is onzichtbaar en zó ontworpen dat het continu een lage dosis hormonen aan je lichaam afgeeft. Geen pieken en dalen dus. Belangrijk om te weten is dat het hormoonstaafje geen stopweek heeft. Dit betekent dat je dus zelf geen invloed kunt uitoefenen op de timing van je menstruatie. Na 3 jaar haalt de huisarts het staafje er weer uit (bij vrouwen met overgewicht na 2 jaar), door je arm te verdoven en een klein sneetje in je arm te maken. Hier houd je een klein litteken aan over.

Welke soorten anticonceptiestaafjes zijn er?

Het anticonceptiestaafje is in Nederland verkrijgbaar onder de merknaam Implanon.

Hoe betrouwbaar is een anticonceptiestaafje?

Het is zeer betrouwbaar (99,7%) omdat je ‘m 3 jaar lang kunt vergeten en er voor langere tijd gelijkmatig hormonen in je lichaam komen. Zet wel goed de uiterlijke datum van het verwijderen van het oude staafje en implanteren van het nieuwe staafje in je agenda. Als je ‘m niet op tijd laat vervangen is deze anticonceptie niet meer betrouwbaar.

Waar kan je een anticonceptiestaafje krijgen?

Je kunt het anticonceptiestaafje via de huisarts krijgen.

Wat kost een anticonceptiestaafje?

Een anticonceptiestaafje kost €120 tot €140 en je doet hier 3 jaar mee. Omgerekend is dat €40 tot €47 per jaar.

Wat zijn de voordelen van een anticonceptiestaafje?

Het grootste voordeel is dat je ‘m niet kunt vergeten: je hoeft maar eens in de 3 jaar aan anticonceptie te denken. Ook handig: Implanon werkt ook bij overgeven en diarree. Veel vrouwen laten daarnaast weten dat de pijn bij ongesteldheid minder wordt of zelfs verdwijnt.

Wat zijn de bijwerkingen van het anticonceptiestaafje?

Zoals ieder anticonceptiemiddel dat hormonen bevat, kent ook implanon een lijst met vervelende bijwerkingen: onder meer migraine en misselijkheid, pijnlijke borsten, minder zin in seks, acne, emotionele schommelingen en gewichtstoename. Bij het gebruik van het anticonceptiestaafje kan daarnaast je menstruatie veranderen of zelfs helemaal wegblijven. Sommige vrouwen vinden het prettig dat ze niet ongesteld worden en anderen vinden het juist vervelend. Bij 1 op de 5 vrouwen verdwijnt de menstruatie, maar bij hetzelfde aantal vrouwen treden herhaalde en/of langdurige bloedingen op.

Wat zijn de contra indicaties?

Een anticonceptiestaafje kan wisselwerkingen hebben met andere middelen. Laat je apotheker daarom checken of jij dit voorbehoedsmiddel veilig kan gebruiken (let ook op medicijnen die je zonder recept koopt). Laat geen anticonceptiestaafje plaatsen als je borstkanker hebt, hebt gehad, of als er veel borstkanker in de familie voorkomt. Ook als je drager bent van het borstkanker-gen BRCA1 of BRCA2 wordt deze vorm van anticonceptie sterk afgeraden.

Wat is het effect van een anticonceptiestaafje op jouw mentale welzijn?

Stemmingsveranderingen (neerslachtigheid en emotionele labiliteit) worden vaak als voorkomende bijwerking genoemd. Naar de invloed van hormonale anticonceptie op de hersenen en emoties is nog weinig onderzoek gedaan, maar er zijn duidelijke aanwijzingen dat deze middelen inwerken op gebieden in de hersenen die belangrijk zijn voor stemming, angsten en plezier. Er is regelmatig een verband met depressie aangetoond, maar wat daar precies de oorzaak van is, is nog onduidelijk. Het is ook heel lastig te bestuderen, omdat bij depressie enorm veel factoren meespelen.

En dan nog even dit

Ga jij tegen de vlakte bij de gedachte aan een naald? Sla dit voorbehoedsmiddel dan maar over…

8. Prikpil

Wat is de prikpil?

Een injectie, die het hormoon progestageen bevat. De injectie beschermt je 3 maanden tegen zwangerschap, doordat je geen eisprong meer hebt en het slijm in de baarmoedermond dikker wordt, waardoor sperma er minder goed doorheen komt. Een bevruchte eicel kan zich bovendien niet vastmaken in de baarmoeder.

Hoe werkt de prikpil?

Je kunt de prikpil door een arts laten toedienen, je kunt het ook zelf thuis doen. Je krijgt de injectie tussen de eerste en de vijfde dag van je menstruatie in de spier van je bil of je bovenarm of onder de huid. Je bent meteen beschermd tegen zwangerschap. Als je de prik zelf wil zetten, doe je dit vlak onder je huid in je buik of bovenbeen. Tip: zet in je agenda wanneer je prikpil is uitgewerkt en je de volgende moet (laten) zetten.

Welke soorten prikpillen zijn er?

Er zijn in Nederland in 2 soorten te koop: Depo-Provera dien je toe via een injectie in de spier van je bil of bovenarm en Sayana press gaat via een injectie onder de huid.

Hoe betrouwbaar is de prikpil?

Van de 1000 vrouwen die de prikpil krijgen worden per jaar 2 vrouwen toch zwanger. Een super betrouwbare vorm van anticonceptie dus.

Waar haal je de prikpil

De prikpil is op recept verkrijgbaar bij de apotheek.

Hoeveel kost de prikpil?

De meest voorgeschreven prikpil, Depo Provera, kost € 8 voor 3 maanden. Ben je jonger dan 25, dan betaal je € 1. De andere versie van de prikpil, Sayana Press, kost € 30. De prikpil wordt in principe niet vergoed. Ben je jonger dan 21 jaar? Dan wordt de prikpil vergoed vanuit de basisverzekering. Ben je ouder dan 21 jaar? Dan kun je een aanvullende verzekering voor anticonceptie afsluiten.

Wat zijn de voordelen van de prikpil

Het grootste voordeel is dat je niet iedere dag aan anticonceptie hoeft te denken. Eens per 12 weken zet je een nieuwe injectie en that’s it. Van de prikpil wordt je menstruatie minder (in sommige gevallen blijft het zelfs helemaal weg) en dat vinden veel vrouwen prettig.

Wat zijn de nadelen van de prikpil?

Na de eerste prik verlies je waarschijnlijk een klein beetje bloed. Meestal heb je daar bij de tweede prik geen last meer van. Wel kun je tussendoor af en toe een klein beetje bloeden (spotting). Let ook op als je wilt proberen zwanger te raken: je lichaam heeft tijd nodig om het hormoon te verwijderen dus het kan 6 tot 12 maanden duren voordat je regelmatige menstruatie (en dus je vruchtbaarheid) terugkeert. Dat brengt ons meteen op het volgende nadeel: als je bijwerkingen hebt zal je die uit moeten zitten, want het middel dat is ingespoten zal uit zichzelf moeten afbreken. En last but not least, je bent met de prikpil niet beschermd tegen soa’s.

Wat zijn de bijwerkingen van de prikpil?

Vooral na de eerste prik kun je de volgende bijwerkingen hebben: hoofdpijn, pijn in je borsten, puistjes, haaruitval, somberheid, aankomen in gewicht. Bij langer gebruik kun je last krijgen van osteoporose (poreuze ofwel zwakke botten). Om dit te voorkomen kun je calcium en vitamine D innemen. De prikpil geeft misschien meer kans op trombose. De prikpil van de dokter en de prikpil die je zelf toedient hebben dezelfde bijwerkingen. De prikpil die je zelf spuit kan wel huidirritatie geven.

Wat zijn de contra indicaties

De prikpil is niet of minder geschikt als:

• je jonger dan 18 bent, omdat je botten nog niet zijn uitgegroeid en de prikpil ze zwak kan maken;

• je snel na het stoppen met anticonceptie zwanger wilt worden;

• je een verhoogd risico op trombose (bloedklonters in een bloedvat) hebt, mag je ‘m  niet gebruiken;

• e al een hart- en vaatziekte hebt (gehad) of een verhoogd risico hebt om een hart- of vaatziekte te krijgen;

• je rookt en ouder bent dan 35;

• je borstkanker hebt of hebt gehad. Of als je drager bent van het borstkanker-gen BRCA1 of BRCA2, of er veel borstkanker in je familie voorkomt.

Wat is het effect van de prikpil op jouw mentale welzijn?

De prikpil heeft dezelfde bijwerkingen als de anticonceptiepil. Naar de invloed van dit soort anticonceptiemiddelen op de hersenen en emoties is nog weinig onderzoek gedaan, maar er zijn duidelijke aanwijzingen dat de pil inwerkt op gebieden in de hersenen die belangrijk zijn voor stemming, angsten en plezier. Er is regelmatig een verband met depressie aangetoond, maar wat daar precies de oorzaak van is, is nog onduidelijk. Het is ook heel lastig te bestuderen, omdat bij depressie enorm veel factoren meespelen. Er komt gelukkig steeds meer aandacht voor dit onderwerp.

En dan nog even dit

De prikpil heeft geen ‘stopweek’. Je kan je bloedingen dus niet overslaan, verschuiven of uitstellen.

9. Spiraaltje

Wat is een spiraaltje?

Het spiraaltje is na de anticonceptiepil het meest gebruikte voorbehoedsmiddel in Nederland. De meestgebruikte spiraaltjes zijn het koper- en het hormoonspiraaltje. Het koperspiraaltje is omwikkeld met koperdraad. Dat zorgt ervoor dat zaadcellen inactief worden en er dus geen bevruchting plaats vindt. Ook kan de eicel zich niet innestelen. Een hormoonspiraal zorg er ook voor dat de eicel zich niet kan innestelen en regelt daarnaast een taaie slijmprop in de baarmoedermond, waar zaadcellen bijna niet doorheen komen. Allebei heel effectief. Het hormoonspiraal wordt in de baarmoederholte geplaatst en geeft iedere dag plaatselijk een piepklein beetje van het hormoon Levonorgestrel af - wat een progestageen is. De werkzame stof levonorgestrel (0,015 mg per dag in de Mirena spiraal en 0,009 mg in de Kyleena spiraal) die in de hormoonspiraal zit, zorgt ervoor dat je vijf tot acht jaar lang niet zwanger raakt en dus niet meer over je anticonceptie hoeft na te denken.

Zowel de koper- als de hormoonspiraal hebben de vorm van een ankertje en zijn ongeveer 3 centimeter groot. Er zitten een of twee draadjes aan, die uit je baarmoedermond hangen, zodat de arts het spiraaltje er makkelijk weer uit kan halen. Afhankelijk van welke spiraal je gekozen hebt wordt deze na een aantal jaren minder betrouwbaar en moet je hem eruit laten halen of vervangen. In de handleiding van het spiraaltje wordt dit aangegeven en de arts zal dit ook met je bespreken.

Hoe werkt een spiraaltje?

Je kunt een spiraaltje het best laten plaatsen tijdens of vlak na de menstruatie. Zo weet je zeker dat je niet zwanger bent en de baarmoedermond is in deze periode iets soepeler, wat het inbrengen makkelijker maakt. Dit kun je verwachten: er wordt een spreider (speculum of eendenbek) ingebracht. Vaak is deze van tevoren warm gemaakt, zodat het iets prettiger aanvoelt. Om het spiraaltje te kunnen plaatsen moet de baarmoedermond met een klemmetje worden beetgepakt. Dat kan een beetje pijnlijk zijn, je kunt daarom vragen om een plaatselijke verdoving van de baarmoedermond. Het verdoven gebeurt met een heel dun naaldje en doet geen pijn.

De lengte van de baarmoederholte wordt opgemeten en daarna wordt het spiraaltje in de baarmoeder geschoven. Je kunt kramp krijgen maar meestal trekt dat na een paar minuten weer weg. Als je een uur voor het plaatsen een Naproxen 500 mg of 2 paracetamol-tabletten van 500 mg neemt, heb je over het algemeen een stuk minder last maar echt fijn is het niet.

Meer lezen hoe andere vrouwen dit hebben ervaren? Klik hier.

Welke soorten spiraaltjes zijn er?

Er zijn veel verschillende merken spiraaltjes op de markt. De meest gebruikte hormoonspiraaltjes zijn het Mirena spiraaltje (beschermt 8 jaar als antioconceptiemethode) en het Kyleena spiraaltje (beschermt 5 jaar). Wat betreft koperspiralen de keuze uit de Flexi T (beschermt vijf jaar), de T-Safe (beschermt tien jaar), Gynefix 220 (beschermt vijf jaar), Multi-Safe (Short) (beschermt vijf jaar). De Ballerine is een bolvormig koperspiraaltje.

Hoe betrouwbaar is het spiraaltje?

Het hormoonspiraaltje is erg betrouwbaar. De kans op zwangerschap is ongeveer 0.2%. Het koperspiraal doet wat betreft betrouwbaarheid nauwelijks onder voor haar hormoon bevattende vriendin. De kans om zwanger te raken bij gebruik van een koperspiraal is ongeveer 0.8% (T gevormd spiraaltje).

Waar haal je een spiraaltje?

Een spiraal is enkel verkrijgbaar bij de apotheek. Uitzonderingen zijn de T-Safe, Ballerine en Multi-Safe short, deze zijn ook online verkrijgbaar. 

Wat kost een spiraaltje?

De prijs van een spiraaltje verschilt erg per merk. Het bekendste hormoonspiraaltje is het Mirena spiraaltje. Deze kost € 160. Een Kyleena spiraaltje heb je voor € 150. De T Safe koperspiraal schaf je aan voor € 78. Een Ballerine voor circa € 110,-. Helaas ben je er dan nog niet: het spiraaltje moet ook nog geplaatst worden. Laat je dit doen door een specialist, verloskundige of gynaecoloog? Dan kost dit je al snel een paar honderd eur. Sommige huisartsen en verloskundigen plaatsen het spiraaltje zelf. In dit geval kost het je niets, want een bezoekje aan de huisarts valt volledig onder de basisverzekering. Overleg dus altijd even met je huisarts over de mogelijkheden. Wel verstandig om na het plaatsen van het spiraaltje direct een echo te laten maken om te kijken of deze goed zit.

Ben je jonger dan 21 jaar? Dan krijg je anticonceptie uit de basisverzekering vergoed. Je betaalt hier dan wel je eigen risico voor. Heb je je eigen risico al helemaal betaald? Dan krijg je het koperspiraaltje volledig vergoed. Ben je ouder dan 21 jaar? Dan wordt anticonceptie helaas niet meer vergoed vanuit de basisverzekering.

Wat zijn de voordelen van een spiraaltje?

• Je hoeft minstens 5 jaar niet aan voorbehoedsmiddelen te denken;

• Een koperspiraal is ideaal voor vrouwen die geen hormonen kunnen of willen innemen (en een natuurlijke cyclus willen behouden);

• Bij een hormoonspiraal: de hormonen gaan niet je hele lichaam door zoals bij de pil, maar komen direct in de baarmoeder;

• Na verwijderen van een spiraal ben je direct weer vruchtbaar;

• Een hormoonspiraal vermindert de menstruatie bij de meeste vrouwen. Bij sommige vrouwen stopt de menstruatie zelfs helemaal. Je behoudt vaak wel je cyclus.

Wat zijn de nadelen?

• Sommige vrouwen vinden het plaatsen pijnlijk.

• Je bent niet beschermd tegen SOA’s.

• Bij plaatsen van een koperspiraal kan de menstruatie (tijdelijk) erger worden, met meer bloedverlies.

• In een hormoonspiraal zit een klein beetje progestageen. Dit hormoon kan in de eerste maanden zorgen voor acne, hoofdpijn, duizeligheid en gezwollen borsten.

• Je baarmoeder moet wennen aan een spiraaltje en dat kan in het begin buikpijn veroorzaken.

Wat zijn de bijwerkingen van een spiraaltje?

De mogelijke bijwerkingen van een Kyleena spiraaltje en Mirena spiraaltje:

• Verandering van de menstruatie: spotting, onregelmatig bloedverlies, uitblijven van menstruatie;

• Stemmingswisselingen en somberheid;

• Migraine (nooit aangetoond) -bij sommige vrouwen wordt de migraine juist minder;

• Acne;

• Overmatig lichaamsbeharing (hirsutisme) (nooit aangetoond).

De mogelijke bijwerkingen van een koperspiraal (T-Safe etc):

• Mogelijk hevigere menstruatie

• In een enkel geval stoot het lichaam het spiraaltje af (dan komt deze weer naar buiten). Door het gebruik van de menstruatiecup kan een spiraaltje ook verschuiven of uit de baarmoeder zakken.

Wat zijn de contra indicaties

Een spiraaltje kan niet geplaatst worden wanneer jouw baarmoeder een afwijkende vorm of ligging heeft, bij een soa, een zwangerschap, onverklaard bloedverlies/buikklachten of een recente bevalling (< 6 -12 weken). Een koperspiraaltje wordt afgeraden bij vrouwen die van nature een heftige menstruatie hebben of een koperallergie hebben of lijden aan de ziekte van Wilson. Een hormoonhoudend spiraaltje wordt afgeraden bij vrouwen die gevoelig zijn voor bepaalde hormonen of met trombosegevoeligheid en bepaalde vormen van kanker.

Wat is het effect van een spiraaltje op jouw mentale welzijn?

De hormonen die ons lichaam in komen via hormoonhoudende anticonceptie, werken in onze baarmoeder, maar ook op de hersenen. Een hormoonspiraal doet dus niet alleen iets met je vruchtbaarheid, maar ook je psyche. Wat de hormoonspiraal niet zo sterk als de pil doet, is de lichaamseigen hormonen afvlakken en daarom is lange tijd gedacht dat de hormoonspiraal ons mentale welzijn niet beïnvloedt. Dat leek een van de grote voordelen van het spiraal ten opzichte van de pil. Maar nieuw onderzoek geeft steeds meer bewijs dat een hormoonspiraal ook negatieve veranderingen in je stemming en zin in seks kan veroorzaken. Maar hoe of wat precies, daar is nog niet zoveel over bekend.

En dan nog even dit

Wanneer je je spiraaltje door een specialist laat verwijderen, ben je daarna direct weer vruchtbaar. Je kunt een spiraal 10 tot 12 weken na een zwangerschap en bevalling weer plaatsen.

10. De anticonceptie app zoals Daysy of Natural Cycles

Wat is een anticonceptie app?

Een anticonceptie app zoals bijvoorbeeld Natural Cycles is een app op je telefoon plus een thermometer. Je meet elke ochtend, voor het opstaan, je temperatuur. Deze voer je in, evenals de dagen dat je ongesteld bent. Vervolgens berekent de app of je die dag vruchtbaar bent (zichtbaar met een rood bolletje) of niet (zichtbaar met een groen bolletje). Op een rode dag moet je een condoom of andere bescherming gebruiken als je seks hebt en niet zwanger wilt raken. Geadviseerd wordt om een thermometer met twee cijfers achter de komma aan te schaffen, want hoe nauwkeuriger je meet, hoe makkelijker het voor de app is te bepalen hoe jouw natuurlijke cyclus er uit ziet. Lig je met een kater in bed of heb je een griepje? Dan kan je aangeven dat je temperatuur afwijkend is. Ook PMS klachten kun je toevoegen. Hoe meer informatie de app krijgt, hoe beter Natural Cycles jouw cyclus kan bepalen en hoe meer groene dagen je na verloop van tijd dus zal hebben.

Hoe werkt een anticonceptie app?

De Natural Cycles app is gekoppeld aan software die - op basis van gegevens over jouw lichaamstemperatuur - via een ingewikkeld algoritme kan voorspellen wat de vruchtbare dagen in je cyclus zijn. Als je ovuleert is je lichaamstemperatuur 0,2 C hoger dan normaal. Deze stijging zie je eigenlijk pas te laat, namelijk nadat je je eisprong hebt gehad en niet meer vruchtbaar bent. Daarom moet je minimaal 3 maanden lang minstens 5 dagen per week gegevens invoeren in de app voordat je hem gaat gebruiken als voorbehoedsmiddel, zodat de app - en jij - genoeg inzicht hebben in je cyclus en je ovulatie.

Welke apps zijn er

Natural Cycles is niet de enige anticonceptie-app, ook de Lady-Comp (vanaf € 415) en Daysy (€ 280) claimen dat ze op basis van je lichaamstemperatuur je natuurlijke cyclus en je vruchtbaarheid kunnen bepalen. Natural Cycles is wel de enige gecertificeerde methode om niet zwanger te worden, wat betekent dat-ie dus ook daadwerkelijk anticonceptiemiddel mag worden genoemd.

Hoe betrouwbaar zijn deze apps als anticonceptiemethode?

Over de betrouwbaarheid van deze anticonceptiemethode is veel discussie. De fabrikant claimt dat de app voor 93% beschermt tegen zwangerschap. Daar zetten deskundigen grote vraagtekens bij. Zij zeggen dat de methode (een algoritme gebruiken om je vruchtbare dagen te bepalen) in de praktijk hoge risico’s met zich meebrengt. Er wordt namelijk uitgegaan van een gemiddelde cyclus, terwijl die volgens wetenschappers niet bestaat. Een exacte voorspelling geven kan dus niet en daarom is de app volgens hen niet geschikt als anticonceptiemethode. In Zweden zijn meerdere artsen die de noodklok luiden over Natural Cycles, omdat het hen opviel dat er een groot aantal vrouwen op de abortus afdeling van een ziekenhuis terechtkwam die vertelden Natural Cycles te gebruiken als anticonceptiemethode. In Nederland is er geen data beschikbaar of er meer abortussen zijn als gevolg van het gebruik van deze methode. Onze conclusie: gebruik deze methode niet alleen als zwanger worden een absolute no go is in jouw leven en je ook absoluut geen abortus wenst.

Hoe kom je aan een anticonceptie app?

Download de app in de appstore of de Google Play Store.

Wat kost een anticonceptie app?

Wie zich inschrijft bij Natural Cycles kan vaak één maand gratis proberen en daarna circa € 8,99 per maand betalen of in één keer € 64,99 voor een heel jaar (maar de prijs wisselt regelmatig), waarbij je dan ook een thermometer krijgt. Uiteraard zijn er soms ook tijdelijke aanbiedingen en wisselen de prijzen vaak. Ons advies is om uit te kijken naar een mooie actie als je dit wilt proberen.

Wat zijn de voordelen van een app

Steeds meer vrouwen voelen zich onprettig bij de bijwerkingen en gezondheidsrisico’s van voorbehoedsmiddelen die hormonen bevatten. Ook het kunstmatig regelen van de cyclus staat veel vrouwen tegen. Natural Cycles is een vorm van anticonceptie zonder hormonen en volgt je natuurlijke cyclus, dus er komt niks in je lijf behalve een thermometer. Enthousiaste gebruiksters geven aan dat ze veel beter begrijpen hoe hun eigen lichaam werkt. Er zijn dientengevolge ook geen bijwerkingen. Het kan spannend zijn om deze app te gebruiken, zoals je al kon lezen onder het kopje betrouwbaarheid. Als zwanger raken absoluut geen optie voor je is en je ook niet zo zorgvuldig bent in het gebruik, is deze app nu nog niet je beste maat. 

Wat zijn de contra indicaties

• Bij een onregelmatige menstruatiecyclus (korter dan 21 of langer dan 35 dagen) werkt de app niet optimaal en geeft een verhoogd aantal vruchtbare dagen aan.

• Als je een medische aandoening hebt en zwangerschap een aanzienlijk risico is voor jou of je kindje, kun je deze vorm van anticonceptie beter niet gebruiken.

• Wanneer je hormonale anticonceptie gebruikt of een hormonale behandeling ondergaat die de ovulatie remt, werkt Natural Cycles niet goed.

• Het wordt afgeraden de app te gebruiken als je borstvoeding geeft, omdat je - als je uitsluitend borstvoeding geeft - de eerste 4 tot 6 maanden na de bevalling meestal niet ovuleert.

• Als je een medische aandoening hebt die tot een onregelmatige cyclus leidt, zoals polycysteus-ovariumsyndroom (PCOS) of schildklier-gerelateerde aandoeningen, werkt dit systeem niet goed.

• Als je overgangsklachten hebt, wordt Natural Cycles afgeraden.

Wat is het effect van de app op jouw mentale welzijn

Voor vrouwen die last hebben van hormonale voorbehoedsmiddelen kan Natural Cycles een alternatief zijn, zonder bijwerkingen als stemmingswisselingen en een verminderde zin in seks.

En dan nog even dit

Voor vrouwen die geen anticonceptie meer willen gebruiken, maar ook niet zwanger willen raken, zijn er buiten Natural Cycles meerdere opties, zoals de Billing methode, periodieke onthouding en de standaard dagen methode. Wel moeten we erbij zeggen dat die methoden niet allemaal even betrouwbaar zijn. Wil je weten hoe hoog de door jou gekozen vorm van anticonceptie scoort op betrouwbaarheid? Dan kun je kijken op de Pearl index. Deze index geeft het aantal zwangerschappen aan dat ontstaat bij honderd vrouwen die gedurende een jaar lang deze methode gebruiken. Gemakshalve kun je dat cijfer meteen lezen als een percentage.

11. Sterilisatie bij een vrouw

Wat is sterilisatie?

Een sterilisatie is een operatie waarbij de eileiders worden dichtgemaakt. Daardoor kunnen spermacellen de eicel niet meer bereiken en bevruchten. De eierstokken blijven wel eicellen en vrouwelijke hormonen aanmaken, maar doordat de eileiders zijn afgesloten kunnen deze eicellen niet meer bij de baarmoeder komen. Ze belanden in de buikholte en je lichaam ruimt ze daar uit zichzelf op. Een sterilisatie is de meest definitieve vorm van anticonceptie: je kunt daarna nooit meer zwanger raken.

Hoe verloopt een sterilisatie operatie?

De meest voorkomende manier van sterilisatie is de laparoscopie. Hierbij word je onder narcose gebracht en vervolgens maakt de gynaecoloog twee sneetjes: langs de rand van je schaamhaar en vlakbij je navel. Via het sneetje bij de navel wordt er lucht in de buikholte gepompt, waardoor je buikwand bol komt te staan. De arts kan op deze manier goed zien wat hij/zij doet. Via het sneetje langs de rand van het schaamhaar sluit de gynaecoloog de eileiders af met ringetjes (Falope-ringen) of met clips (Filshie-clips). In sommige gevallen brandt hij/zij de eileiders dicht. Daarna wordt de lucht weer uit je buikholte gelaten en worden de sneetjes gehecht. Al met al een operatie van een half uur en meestal mag je dezelfde dag weer naar huis. De eerste paar dagen na de operatie kun buikpijn hebben. Een paar weken later kun je de hechtingen laten verwijderen. Bij een sterilisatie via de buikwand ben je direct onvruchtbaar.

Soms worden de eileiders in zijn geheel verwijderd (hysteroscopische sterilisatie) door middel van een kijkoperatie (laparoscopie). Dat is geen standaard operatie, maar gebeurt soms als de eileiders er wat anders uitzien of het plaatsen van een klemmetje niet lukt. Dit wordt natuurlijk altijd eerst van tevoren besproken.

Een derde manier van steriliseren is door inbrengen van veertjes via de vagina. Maar deze methode gaf veel bijwerkingen en wordt daarom in Nederland niet meer uitgevoerd.

Hoeveel kans bestaat er op een zwangerschap na een sterilisatie?

Sterilisatie is een betrouwbare anticonceptiemethode, De kans dat je toch zwanger raakt is heel klein en komt voor bij 5 van de 1000 vrouwen. Maar hoe jonger uitgevoerd, hoe groter de kans op zwangerschap. Bij vrouwen tot 30 jaar is de kans 3%, tussen 30 en 35 jaar 2% en van de 200 vrouwen boven de 35 jaar die gesteriliseerd worden, raakt er nog één onbedoeld zwanger. Daarbij maakt het niet uit of er ringetjes of clipjes worden gebruikt om de eileiders dicht te maken. Bij dichtbranden van de eileiders is de kans op zwangerschap mogelijk iets groter, tenzij bijna de hele eileider dicht gebrand wordt.

Waar kun je deze ingreep laten doen

Je kunt je door je huisarts laten doorverwijzen naar een gynaecoloog. Deze kan een sterilisatie uitvoeren.

Wat kost een sterilisatie?

Een sterilisatie kost ongeveer € 1300 tot € 1500. Een sterilisatie zit niet in het basispakket van je zorgverzekering. Je kunt je er wel aanvullend voor verzekeren.

Voordelen van een sterilisatie

• Je hoeft nooit meer over anticonceptie na te denken;

• Geen hormonen meer in je lijf. Tegelijkertijd blijft je hormoonspiegel in balans, want je eierstokken blijven gewoon hun werk doen.

Nadelen van een sterilisatie

• Als je spijt krijgt van de ingreep, kun je deze in de meeste gevallen niet meer terugdraaien;

• Als je voor je sterilisatie hormonale anticonceptie gebruikte, kunnen oude menstruatieproblemen weer terugkomen.

Bijwerkingen van een sterilisatie

Elke operatie brengt risico’s met zich mee, dus een sterilisatie ook. Na de operatie kun je last hebben van buikpijn, schouderpijn en bloedverlies. Ook ben je na de narcose een paar dagen niet fit. Soms mislukt een sterilisatie, bijvoorbeeld door overgewicht, verklevingen aan de eileiders of een eerdere eileiderontsteking of buikvliesontsteking.

Contra indicaties van een sterilisatie

Een sterilisatie is lang niet voor iedereen the way to go. Bijvoorbeeld als je nog jong bent en de kans aanwezig is dat je nog van gedachte zult veranderen over een kinderwens. Als je veel menstruatieklachten hebt waar je hormoonhoudende anticonceptie voor gebruikt heeft het misschien ook niet zoveel zin om de operatie te ondergaan. Verder wordt een sterilisatie afgeraden als je operaties of ontstekingen in je buik hebt gehad.

Wat is effect van een sterilisatie op jouw mentale welzijn?

Voor veel vrouwen is een sterilisatie een emotionele ingreep. De beslissing om geen kinderen (meer) te krijgen, is nu heel definitief en als je daar spijt van krijgt, kun je het meestal niet meer terugdraaien. Het is daarom super belangrijk dat je de beslissing om je te laten steriliseren neemt op basis van zogenaamde ‘stabiele factoren’, dus zaken die niet meer zullen veranderen. Dat kan bijvoorbeeld je leeftijd zijn, gezondheidsproblemen bij jezelf, of gezondheidsproblemen bij de kinderen die je eventueel al hebt. Vrouwen die op basis van hun relatie of vlak na een zware bevalling of miskraam besluiten om zich te steriliseren, hebben beduidend vaker spijt blijkt uit onderzoek. Want regelmatig willen vrouwen als ze een nieuwe relatie met iemand aangaan toch kinderen, en de pijn van een zware bevalling of miskraam ebt na verloop van tijd weg. Belangrijk dus dat je je inleest en de beslissing om je te laten steriliseren goed overdenkt!

En dan nog even dit

Een hysteroscopische sterilisatie is onomkeerbaar. Als je spijt hebt van je sterilisatie, kun je alleen nog zwanger raken via IVF. Het is soms wel mogelijk om een laparoscopische sterilisatie ongedaan te maken en je eileiders te herstellen, maar zo’n hersteloperatie is kostbaar en wordt niet vergoed door de verzekering. Na een hersteloperatie heb je 40 tot 85% kans om zwanger te raken. Wel heb je een iets groter risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.