Manon (21) heeft altijd pijn bij seks
Ontzettende pijn bij seks en een branderig gevoel in je vagina. Klinkt niet als het recept voor een legendarische vrijpartij. Economie studente Manon (21) kan daarover meepraten. Ze ontwikkelde in haar tienerjaren bekkenbodemhypertonie, een aandoening waarbij de bekkenbodemspieren te strak aangespannen zijn en zich niet meer kunnen ontspannen. De oorzaak is in veruit de meeste gevallen psychologisch, in het geval van Manon een combinatie van intensief sporten, modellenwerk op hoog niveau en een verwrongen beeld van wat seks hoort te zijn. ‘Mijn huidige vriend deed me beseffen dat het echt niet normaal is om iedere keer te huilen van pijn en frustratie over seks.’
Ik wen er wel aan, dacht ik bij mijn eerste ervaring met seks. Ik was een tiener en meer bezig met hoe ik mezelf presenteerde dan met mijn eigen genot. Ik wist alles over anticonceptie, SOA’s en abortus, maar voorlichting over genieten van vrijen en masturbatie had ik nog nooit gehad. Dat wennen gebeurde niet, de seks werd niet leuk, het ging juist steeds meer pijn doen.
Dat leek in het begin geen groot probleem, want ik leerde jongens kennen die respectvol met mij omgingen en vroegen wat ik wilde in bed. Maar wist ik veel wat ik wilde, daar dacht ik nooit over na. Mijn huidige vriend was de eerste die me echt confronteerde met mijn beeld over seks. Hij wilde dat ik hem stuurde en hem liet zien hoe ik het fijn vond. Toen pas viel het kwartje: dit is niet normaal.’
De impact van bekkenbodemhypertonie is groot op degenen die eraan lijden. Bij vrijen is ontspanning van de bekkenbodemspieren essentieel. De ingang van de vagina blijft anders veel te strak aangespannen en voelt stug aan, waardoor seks een nare, pijnlijke ervaring wordt die vaak een stekend en brandend gevoel geeft bij de ingang van de schede. Andere klachten die je kunt hebben bij bekkenbodemhypertonie zijn buikpijn, moeite hebben met plassen, ontlasting problemen en pijn in heupen, lage rug of uitstralende pijn naar het bovenbeen.
Een te gespannen bekkenbodem komt het meest voor bij jonge vrouwen en vrouwen rondom de menopauze, vooral als zij een negatief gevoel over hun onderlichaam hebben. Bekkenbodemhypertonie komt ook vaker voor bij vrouwen met nare seksuele ervaringen of als reactie op pijn, bijvoorbeeld bij een complicatie na een operatie of na een vaginale infectie. Maar het komt ook regelmatig voor dat de oorzaak niet duidelijk is.
De stress en het werken op een set zorgen ervoor dat mijn onderlichaam continu aangespannen is.
In het geval van Manon gaat het om een combinatie van factoren. ‘Ik heb altijd veel gesport. Ballet, paardrijden, turnen en later wedstrijdroeien. Een arts maakte mij erop attent dat dit stuk voor stuk activiteiten zijn waarbij je je buikspieren intensief gebruikt. Door de spanning in je onderlichaam trek je ook je bekkenbodemspieren aan. Achteraf gezien heeft dit in belangrijke mate bijgedragen aan mijn bekkenbodemhypertonie. Daarbovenop komt mijn modellenwerk, waarvoor ik veel reis en op afgelegen locaties werk waar weinig comfort is. Ik heb daardoor regelmatig weinig slaap en let tijdens een shoot constant op mijn lichaamshouding. Als model is je lijf de hele tijd aangespannen in bepaalde poses. Met een rechte rug schuin tegen een stoel aanhangen bijvoorbeeld, want het T shirt dat je aan hebt moet gezien worden. Tot aan je vingers toe is het gepositioneerd, dus wat er comfi uitziet op een foto is dat in werkelijkheid helemaal niet. De stress en het werken op een set zorgen ervoor dat mijn onderlichaam continu aangespannen is.
Al deze factoren hebben elkaar exponentieel versterkt. Mijn onderlichaam en bekken zijn continu zó aangespannen dat dat mijn vaginale banden een branderig gevoel krijgen als ze worden aangeraakt. Een tampon inbrengen en seks wordt daardoor extreem gevoelig. De pijn bij seks kwam af en aan, maar werd steeds erger. In het begin was het fijn tussen Joël en mij en had ik alleen af en toe na de seks pijn. Te heftig te keer gegaan, dacht ik dan. Maar op gegeven moment zat ik iedere keer te huilen van pijn en frustratie. Dat had niet alleen op mij, maar ook op Joël enorme impact, hij is heel empathisch en het gaf hem veel stress om mij zo te zien.
Joël vertelde me keer op keer dat deze pijn niet de bedoeling is, dat het niet hoort bij seks. Hij opperde om eens naar de dokter te gaan. De huisarts stuurde me echter weg met de opmerking dat ik gewoon meer glijmiddel moest gebruiken. Zo bot. Uiteindelijk kwam ik bij een andere huisarts terecht. Zij gaf een heel andere, open reactie op mijn hulpvraag en stelde mij een waslijst aan vragen. Met haar ben ik mijn seksuele geschiedenis doorgegaan, vanaf mijn ontmaagding tot aan mijn associaties met seks. Ook vroeg ze mij op een foto aan te wijzen waar ik precies pijn had.
De gynaecoloog constateerde dat alles daar beneden helemaal overspannen is
Ik werd doorverwezen naar een gynaecoloog, die constateerde dat alles daar beneden helemaal overspannen is en dat het met behulp van fysiotherapie moet worden opgelost. Het krijgen van die diagnose was een emotioneel moment. Het was geen vaag gevoel meer waar ik niets mee kon, maar een aandoening waar ik mee aan de slag kan gaan. Ik zit nu midden in dat proces en dat is fijn, maar ook frustrerend. Het duurt even lang om uit de verkramping te komen als het heeft geduurd om het te ontwikkelen. Je komt er niet door domweg een paar oefeningen te doen, geestelijke en lichamelijke rust zijn net zo belangrijk. Het is bijna een levensstijlverandering.
Ik ben nu drie maanden bezig. Rekoefeningen, yoga, pilates, pelotte en werken met mijn onderlichaam en benen om alles zo ontspannen mogelijk te krijgen. Ik ben er nog lang niet, maar merk wel seks hebben langzaam iets beter gaat. Op het mentale vlak is het ook hard werken. Je kunt lichaam en geest niet los van elkaar zien. Als seks te lang te veel pijn doet, geven je hersenen de instructie om geen penetratie meer te hebben. Ook al zijn mijn spieren ontspannen en is mijn bekkenbodem los, dan is de associatie met de pijn er nog, waardoor ik nog steeds verkramp. Dat moet ik met mijn partner oplossen en dat is heel moeilijk.
Voor hem was het ook zwaar geworden, om te zien wat seks met mij deed. Hij is heel empathisch en vond het vreselijk om te zien hoeveel pijn het mij deed. Uiteindelijk hebben we besloten op seks gebied alles te doen, behalve penetratie. Dat was een enorme opluchting voor ons beiden. Geen twijfel en geen stress meer, we wisten precies waar de grens lag en dat zorgde voor veel meer vrijheid en ontspanning. Ik heb er redelijk vertrouwen in dat penetratie ooit fijn, pijnloos en comfortabel zal zijn. Maar mijn lichaam is momenteel nog te gespannen. Over een tijdje gaan we het voorzichtig weer proberen. Lukt het niet, dan willen we met een seksuoloog gaan praten.
Ook mijn vriendinnen blijken met allerlei problemen te zitten waar ik niets van wist.
Waarom ik dit allemaal aan jullie vertel? Omdat ik de cultuur wil doorbreken die voorschrijft dat je de perfecte partner moet zijn op elk gebied. Het gaat in onze maatschappij altijd over seksuele vrijheid, hoe vaak je het doet en in welk standje. Over relaties, je veilig voelen bij seksualiteit en het kunnen bespreken van moeilijke details hoor je bitter weinig. Alles moet mooi en aantrekkelijk zijn, maar mijn verhaal is eerlijk en rauw. Ik schaam me ervoor, maar vind het belangrijk om te vertellen.
Het goede van dit alles is dat mijn bekkenbodemhypertonie ervoor heeft gezorgd dat ik open over mijn emoties en lichaam kan praten. Ik had een enorme blokkade in mijn hoofd als het ging over wat ik in mijn lichaam ervaar als ik seks heb. Pure angst en schaamte. Maar dat gaat weg als je er vijftig keer over hebt gesproken. Het was eng, maar fijn om er met vriendinnen over te praten. Ook zij blijken met allerlei problemen te zitten waar ik niets van wist en het was voor ons allemaal een enorme opluchting om dat met elkaar te delen. Ook het besef dat ik de kracht heb om mijn lichaam beter te maken, doet me veel goed.
Pijn bij seks is iets wat (veel te) vaak voorkomt. 10% van de vrouwen heeft pijn bij penetratie en kiest er voor om er toch mee door te gaan. En 30 tot 40% van de vrouwen heeft een periode in haar leven waarin ze pijn ervaart tijdens vrijen. Wil je meer weten over mogelijke oorzaken van de pijn en wat je er aan kan doen? Lees dan ons artikel over de meest voorkomende oorzaken.
Wil jij meer lezen? Lees dan het verhaal van Linda hier.
