Wat doe je aan migraine rondom je menstruatie?

Tijdens je ovulatie (gemiddeld zo 14 dagen voor de eerste dag van je menstruatie) maakt je eierstok (degene waar het eitje zich ontwikkelt die maand) progesteron aan en maakt je lichaam oestrogeen aan. Als vervolgens blijkt dat er geen bevruchting heeft plaatsgevonden en je lichaam dus geen zwangerschapshormonen aan zal maken, stopt je lichaam met het aanmaken van oestrogeen en progesteron. Dit gegeven op zich is al voor veel vrouwen de oorzaak van hoofdpijn vlak voor de menstruatie. Met name de daling van het progesteron zorgt hiervoor.

Maar dan zijn we er nog niet.

Je lichaam zit zo vernuftig in elkaar dat alles met elkaar samenhangt. Aanmaak van de hormonen oestrogeen en progesteron (of het gebrek hieraan) hangt namelijk samen met chemische stoffen in je hersenen die bepalen hoe je pijn ervaart (vlak voor de menstruatie bepalen ze dat je erg pijngevoelig bent). Dit gegeven in combinatie met vernauwde bloedvaten én (in min of meerdere mate) bloedverlies, vochttekort en slechte nachtrust zorgt voor: hoofdpijn, niet alleen vlak voor maar dus ook tijdens en na de menstruatie! En heb je in het dagelijks leven al last van migraine, dan is de kans groter dat je door de continue veranderende hormoonspiegel, bloeddruk, vochtbalans en spanning (in de baarmoeder maar ook in je hoofd) extra vatbaar bent voor menstruele migraine (zeker aan het begin van je menstruatie kan migraine de kop op steken).

Verschillen tussen menstruatie hoofdpijn en menstruele of hormonale migraine

Menstruele hoofdpijn en menstruele migraine verschillen van elkaar in symptomen al is het soms lastig om uit elkaar te halen. Typisch voor menstruele migraine is dat de klachten ontstaan twee dagen voor tot twee à drie dagen na de eerste dag van de menstruatie. Meestal treden de klachten op bij elke menstruatie maar dat hoeft niet altijd. De intensiteit kan ook per keer verschillen evenals de duur van de aanval. Een onbehandelde aanval kan tussen de 4 en 72 uur duren. Het verloop is vaak iedere maand hetzelfde (wat betreft start, intensiteit, einde).

Bij menstruele of hormonale migraine moeten er minimaal twee klachten uit het onderstaande lijstje voorkomen:

• De hoofdpijn is meestal eenzijdig en in een enkel geval tweezijdig (aan twee kanten)

• De hoofdpijn voel je vaak aankomen en komt bonzend op (soms uitstralend naar de nek)

• Verdergaan met je dagelijkse bezigheden is eigenlijk niet of nauwelijks mogelijk

• Je hoofdpijn wordt erger bij inspanning

• Braken en/of diarree

• Je bent overgevoelig voor licht en geluid, vaak wil je echt rustig in een donkere ruimte liggen.

Menstruele hoofdpijn is vaak minder intens en je kan je dagelijkse bezigheden over het algemeen gewoon voortzetten. Lees ons artikel over menstruele hoofdpijn, hoe het komt en wat je er aan kan doen. Twijfel je of je last hebt van migraine of van hoofdpijn? Niet gek want het is lastig uit elkaar te halen. Kijk naar dit handige overzicht met de verschillende symptomen om jou op weg te helpen. De aanpak voor behandeling verschilt namelijk wel.

Wat kan je aan hormonale migraine doen?

Menstruele migraine wordt behandeld zoals iedere andere vorm van migraine al is de behandeling vaak wat complexer. De aanvallen zijn vaak langer en meer intens. We zetten een paar behandelopties voor je op een rij:

Kortdurende preventieve behandelmethoden

Menstruele migraine komt vaak elke maand weer terug en heeft daarmee een behoorlijke impact op je leven. Er zijn een aantal behandelingen mogelijk die zorgen dat je de aanvallen voorkomt of in aantal af laat nemen.

Pijnstillers

Pijnstillers uit de groep van niet-steroïdale ontstekingsremmers (NSAID), zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen kunnen verlichting geven. Soms worden deze gecombineerd met een medicijn tegen misselijkheid en braken zoals Domperidon (maar alleen als je hier natuurlijk last van hebt). Paracetamol is echt niet voldoende. Gebruik wel altijd een maagbeschermer als je deze medicijnen neemt. Je maag zal je dankbaar zijn.

Om een aanval te voorkomen neem je de pijnstillers een aantal dagen voor je menstruatie Je start dan twee tot vier dagen voor je menstruatie.

Anticonceptiepil doorslikken

Er kan worden gekozen om de anticonceptiepil zonder stopweek een bepaalde periode door te slikken. Vaak wacht je totdat je een doorbraakbloeding krijgt. Gebeurt dit, dan las je een stopweek in en begin je daarna weer opnieuw. In deze stopweek kan wel een migraine aanval ontstaan maar dit gebeurt dan meestal 1 keer in de drie tot zes maanden in plaats van elke maand.

Sommige vrouwen met migraine hebben last van een aura: dat is een tijdelijke storing in de hersenen waardoor je met beide ogen vlekken of lichtflitsen ziet. Soms ook tintelingen aan lippen, gezicht of handen, aan één zijde van het lichaam. Dit kan 5 tot 60 minuten duren. Deze vrouwen mogen niet de anticonceptiepil slikken in verband met een verhoogde kans op hersen trombose (bloedpropje in de vaten). De minipil (lage dosering progestageen) of een hormoonhoudend spiraaltje is dan een beter alternatief.

Andere behandelmethoden

Wil je niet preventief medicijnen slikken of komt jouw menstruele migraine niet regelmatig voor dan kan je ook medicijnen innemen zodra je de aanval voelt opkomen.

Pijnstillers

Pijnstillers zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen kunnen verlichting geven als je ze neemt zodra je de aanval voelt opkomen. Vergeet daarbij niet een maagbeschermer te nemen.

Triptanen

Als met naproxen of ibuprofen de hoofdpijn na twee uur niet minder is, dan worden triptanen aangeraden. Dit kan ook voorgeschreven worden als je last hebt van hevige aanvallen. Er zijn verschillende vormen van triptanen en ze zijn beschikbaar in pilvorm, neusspray en eventueel een injectie. Bespreek met jouw behandelend arts wat het best werkt. Vaak is het even puzzelen totdat je de juist hebt gevonden dus geef het niet op als het niet gelijk werkt! Triptanen kunnen wel bijwerkingen geven zoals misselijkheid, braken, moeheid, duizeligheid en een drukkend gevoel op de borst. Triptanen moeten worden genomen bij het begin van de migraineaanval. Triptanen zijn niet geschikt voor mensen met hart- en vaataandoeningen en kan je prima een week per maand slikken maar liever niet langer. Ze geven namelijk een verhoogde kans op hart- en vaataandoeningen.

Betablokkers

Soms worden bloeddrukverlagende middelen (bètablokkers zoals metoprolol of propranolol) voorgeschreven. Het blijkt dat deze middelen, die eigenlijk voor iets anders zijn bedoeld, ook een gunstige werking hebben bij de bestrijding van hormonale migraine.

De prikpil, hormoonspiraal, Implanon, hormoonpleisters en hormoongel

De prikpil, hormoonspiraal en Implanon geven ook - net zoals de pil - hormonen af en het voordeel hiervan is dat je er niet elke dag aan hoeft te denken. Er zijn natuurlijk ook nadelen en het is niet wetenschappelijk bewezen dat deze methoden beter zouden zijn dan de pil. Hormoonpleisters en hormoongel zorgen er voor dat je oestrogeendaling vlak voor en tijdens je menstruatie minder sterk is. Een pleister, een zogenaamde oestradiolpleister (50 µg/24 uur) breng je aan op dag 20 van de cyclus (twee à drie dagen voor de menstruatie). En deze vervang je gemiddeld twee keer om de drie dagen. Met een hormoongel start je 5 a 6 dagen voor je menstruatie tot de tweede dag van je menstruatie. Het nadeel van deze methoden is dat een migraine aanval alsnog kan optreden zodra je de pleister verwijdert of met de gel stopt. Daarom wordt het niet aanbevolen.

Leefstijl tips

Sommige mensen met hormonale migraine hebben er baat bij om magnesium (in combinatie met calcium) te slikken een aantal dagen voor een te verwachten aanval. Het is niet wetenschappelijk bewezen of dit werkt, zeker niet bij migraine. Wil je dit proberen? Zorg dat je een deskundige, zoals een orthomoleculair therapeut, inschakelt die hierbij jou kan begeleiden en ga niet zelf experimenteren.

Ook aanpassingen in leefstijl zoals gezond(er) eten, meer bewegen, meer ontspanning en juist meer of minder koffie kan verlichting geven. In dit geval is het 'baat het niet dan schaadt het niet' want een gezonde leefstijl is sowieso goed om na te streven.

Lijd jij aan menstruele migraine dan is dat een bezoekje aan je huisarts waard. Een huisarts kan je helpen aan de hand van jouw klachten, eventueel met behulp van een klachtendagboek. Ook kan je daar de werking van medicijnen bespreken, inclusief de eventuele bijwerkingen. Jouw huisarts kan eventueel ook contact zoeken met een neuroloog en/of gynaecoloog voor overleg. Maak jezelf niet onderdeel van de 60% van de vrouwen die hiermee (wellicht onnodig) blijft rondlopen.

Trouwens, niet geheel overbodig. Mocht je tijdens je hormonale migraine ook koorts hebben, dan hoeft dat zeer zeker niets ernstigs te betekenen, maar is het wel een bezoekje aan je arts waard. Gewoon om even te checken of er niets iets anders mede gaande is. Je spreekt alleen van hormonale migraine als het gekoppeld is aan je menstruatie. Klachten op andere tijdstippen in de maand of die langer duren dan drie dagen, noem je geen hormonale of menstruele hoofdpijn/migraine. Weetje: opvliegers en nachtelijke transpiratie verergeren hormonale hoofdpijn en migraine. Het goede nieuws is dat na de menopauze (je laatste menstruatie) de hormonale hoofdpijn of migraine over is!

 Acupunctuur bij migraine

Uit onderzoek uit 2020 blijkt dat acupunctuur wel degelijk een positief effect kan hebben op migraine. Zowel in het aantal aanvallen als de ernst van de aanvallen. Het is daarmee een aanvulling op de bestaande behandelmethoden die veilig is en zonder bijwerkingen. Acupunctuur doet meer dan alleen pijn verminderen en daarom is het helemaal geen slecht idee om dit onderdeel te maken van je gezondheidsroutine. Zeker voor die mensen die liever geen medicijnen slikken of dit willen verminderen.