Linda heeft PMDD en kreeg een postnatale depressie: ‘Zie je wel, ik ben niet gek’

Linda Balk heeft sinds haar zestiende PMDD, maar pas in 2016 kwam ze er na een jarenlange zoektocht achter wat haar nou eigenlijk mankeerde. Opluchting en verdriet: ‘Zie je wel, ik ben niet gek.’ Maar ook: ‘Hoe anders had mijn leven kunnen lopen als ik dit eerder had geweten.’

In de cyclus van bijna iedere vrouw zitten dagen waarop je je geestelijk wat minder senang voelt. Wanneer piekeren, boosheid en/of depressieve gevoelens rondom de menstruatie een graadje of 100 erger zijn dan ‘normaal’, spreek je van premenstrueel syndroom, oftwel PMS. Tel daar nog eens een factor of 1.000 bij op en je bent aangeland bij PMDD: de meest intense vorm van PMS. Vrouwen met PMDD voelen zich hopeloos depressief, bang, prikkelbaar, gespannen en zijn soms zelfs suïcidaal. PMDD deint mee op dezelfde golf als de menstruatiecyclus. Dat betekent dat vrouwen die er aan lijden iedere cyclus een periode nergens last van hebben, waarna het ‘feest’ weer van voor af aan begint.

Artsen vinden het lastig om de diagnose PMDD vast te stellen. Dat komt doordat het een gynaecologische (lichamelijke) aandoening is, terwijl veruit de meeste symptomen psychiatrisch zijn, waardoor artsen de oorzaak vaak in de verkeerde (psychiatrische) hoek zoeken. Linda deed er 20 jaar over voor zij wist wat er met haar aan de hand was. ‘In 2016 liet mijn man mij een artikel zien over PMDD, omdat hij vond dat de symptomen die daarin werden beschreven verdacht veel leken op de dingen waar ik al sinds de puberteit mee worstel. Ongeloof en opluchting toen ik het las: eindelijk viel het kwartje. Sinds mijn zestiende gaat mijn stemming op en neer, zo erg dat ik in de pubertijd een einde aan mijn leven wilde maken. Maar na een aantal dagen lachte het leven me steeds weer toe. Heel verwarrend.’

Linda had een super fijne jeugd in een warm gezin waar alles besproken werd. Wel beschrijft ze zichzelf als timide en gevoelig, een makkelijke prooi voor pesterijen, waar ze veel last van had op de basisschool. ‘Op de middelbare school kon ik een nieuwe start maken, kreeg een vriendengroepje en had ik het erg naar mijn zin. Maar rond mijn zestiende sloeg dat om. Ik voelde me anders dan de rest, kon mijn draai niet meer vinden. Maar regelmatig was ik ook heel vrolijk. Ik dacht dat de stemmingswisselingen werden veroorzaakt door mijn pestverleden en de trauma’s die ik daardoor had opgelopen.’

'Ik schaamde mij zo erg'

De timide puber rolde glansrijk door de HAVO en begon op haar zestiende met een HBO opleiding. Tijdens de stageperiode liep het helemaal mis. ‘Ik had goede en slechte dagen, maar tijdens de slechte dagen was ik niet in staat om te werken of zat ik huilend op kantoor. Ik schaamde me zo erg dat ik steeds vaker smoesjes verzon en zelfs mijn moeder liet bellen om me ziek te melden. Iedereen had begrip maar ik kon niet accepteren wat er met me gebeurde, ik was zelf mijn ergste vijand.

Na mijn opleiding hopte ik van baan naar baan. Overal stond ik bekend als dat meisje waar je niet van op aan kunt. Minstens 2 weken per maand lag ik er helemaal af. Ik probeerde dan toch door te gaan maar ging zover over mijn reserves heen dat ik allerlei andere kwalen - zoals een hartritmestoornis- ontwikkelde. Afschuwelijk vond ik het, want werk was en is mijn lust en mijn leven. Toen mijn contract weer eens niet werd verlengd, brak er iets in mij. Achteraf snap ik de beweegredenen van mijn baas wel, niemand wil een werknemer die niet lekker in het het team past en vaak ziek is. Maar toen voelde ik me enorm afgewezen: mijn collega’s voelden als familie en toch zetten ze me buiten. Bovendien wist ik: wat jullie van mij zien, dat ben ik niet, van binnen ben ik een vrolijk, sociaal dier.’

De baan er na liep ook mis en Linda besloot voor zichzelf te beginnen. Op die manier kon ze haar tijd indelen en alles inplannen in de goede weken. Een diagnose was in die tijd nog niet gesteld, maar Linda merkte wel dat ze goede en slechte weken had en dat ze de klok erop gelijk kon zetten wanneer dat was. In 2014 zag haar online marketingbureau Purple Curve het levenslicht. ‘Ik had nooit durven dromen dat dat zo goed zou gaan. Ik hoefde alleen mijzelf en mijn klanten tevreden te houden. Als het minder goed met me ging, stelde ik dingen uit en als ik weer lekker in mijn vel zat, kon ik doorknallen. Ik ben een vakidioot, heel goed in mijn werk en mijn verhaal sloeg aan.’

Het patroon van de PMDD aanvallen werd ondertussen steeds duidelijker: ‘Het begint met een geïrriteerd gevoel, dat overgaat in piekeren, malen en extreme woede. Er zijn emmers verf door de kamer gevlogen en er sneuvelde zelfs eens een autoruit doordat ik mijn telefoon er tegenaan smeet. Ik had inmiddels een fijne relatie gekregen, maar tijdens mijn PMDD aanvallen was ik intens gemeen tegen hem. ‘Ik haat je, ga maar alleen naar dat kutdiner bij je ouders’, gooide ik hem dan bijvoorbeeld voor de voeten. En als hij dan ging, werd ik nog bozer, omdat hij mij alleen liet. Achteraf was er telkens intens verdriet, ik voelde me waardeloos en onzeker.

Toen mijn man op een dag met dat artikel over PMDD kwam, ging het licht aan in mijn hoofd. Naar aanleiding van dat stuk ben ik mijn cyclus gaan bijhouden. Wat bleek? Ik kon de klok erop gelijk zetten dat ik rond mijn ovulatie in een diep dal raakte. Eind 2017 raakte ik zwanger. Negen maanden lang zat ik op een roze wolk, ik voelde me zo goed! Geen depressie en boosheid, de heks in mij was nergens te bekennen. Toen wist ik zeker dat het allemaal door die fucking hormonen kwam. Ik leerde tijdens mijn zwangerschap mijn echte ik kennen en begon eindelijk van mezelf te houden.’

Vrouwen met PMDD hebben een verhoogde kans op postnatale depressie. Linda was er van overtuigd dat haar dat niet zou overkomen. Maar al tijdens het kraambezoek ging het mis: ‘Ik voelde dat ik afgleed. Ons zoontje huilde veel. De borstvoeding lukte niet waardoor ik 7 keer per dag moest kolven. Ik sliep geen moment. Iedereen zei: ‘het komt wel goed’, maar het kwam niet goed. Het voelde alsof mijn hart op slot ging en de sleutel weg was. Ik dacht dat hij expres huilde om mij te pesten. Ik werd gek van het gejank en dacht alleen maar: haal hem weg. Ik raakte op gegeven moment steeds verder van mijzelf verwijderd en mijn omgeving begon dat op te merken. Als ik een keer toch in slaap viel, werd de baby wakker en begon de hele riedel weer van voor af aan. Op een dag zakte ik door mijn knieën en kon alleen maar schreeuwen: KUTKIND. Ik heb hem in bed gestopt terwijl hij bleef krijsen, ben op de bank gaan zitten en heb een fles wijn opengetrokken.’

De crisisdienst van de GGZ werd ingeschakeld voor Linda. Huisbezoeken, zware antidepressiva, veel slaap en intensieve therapie volgden. ‘Ik was zo ver heen geweest en werd verteerd door schuldgevoel. Een diepe depressie was het gevolg, het voelde als fulltime PMDD maar dan een tandje erger.’ Na 10 maanden kwam Linda’s cyclus weer op gang en ging het iets beter. ‘Zoonlief is nu 2 jaar en pas nu kan ik zeggen dat ik me moeder voel. Hij is het mooiste dat mij ooit is overkomen in mijn leven, maar de tijd na de bevalling was de zwartste periode die ik ooit heb meegemaakt.’

Door wat er gebeurd is, heeft Linda haar bedrijfsactiviteiten moeten staken. Samen met een paar fijne mensen heeft Linda in augustus 2020 de stichting PMDD Nederland opgericht. ‘We delen hier onze persoonlijke zoektocht naar kennis, om zo meer bewustwording te creëren, bij artsen, samenleving, en ook de vrouwen zelf die symptomen hebben van PMDD en dit wellicht helemaal niet beseffen. Daarnaast zetten we ons in voor betere protocollen, zodat betere en snellere diagnoses kunnen worden gesteld. Ik voel dat het mijn missie is om me in te zetten voor vrouwen met PMDD en postpartum depressie. Al is er maar één vrouw die ik kan helpen om niet door dezelfde hel te gaan als ik, dan is die missie geslaagd.’

Linda beseft dat haar verhaal shockerend kan zijn voor mensen die het lezen, zeker het gedeelte over de periode dat zij een postnatale depressie had. ‘Maar ik vind dat de lelijke waarheid over deze aandoening bekend moet worden, omdat vele vrouwen met mij dit hebben meegemaakt. In 2020 had ik mijn ‘coming out’ op social media. Heel erg spannend. Ik kreeg zoveel lieve, oprechte reacties en er was veel herkenning bij andere vrouwen met PMDD. Ik weet daardoor dat ik op de goede weg ben met mijn missie. Ik zal nooit meer aan een baan komen met deze chronische aandoening, maar wat ik nu doe is belangrijk en nodig.’

Noot van de redactie

De termen postnatale depressie en postpartum depressie worden vaak door elkaar gebruikt. De term postpartum slaat terug op de gesteldheid van de moeder, ‘na de bevalling’. Postnataal is meer gefocust op de gezondheid van de baby, ‘na de geboorte’. De juiste term die in dit artikel gebruikt zou moeten worden is dus postpartum depressie, omdat we het over de gesteldheid van de moeder hebben. In de volksmond wordt echter vaker ‘postnatale depressie’ gebruikt. Daarom hebben we ervoor gekozen dat in dit artikel ook te doen.

Wil je meer lezen over PMDD? Lees meer op onze website en ga naar de website van de stichting PMDD Nederland.