Vulvodynie, vulvair vestibulitis syndroom en vaginisme, wat is het is het verschil?

Grote kans dat je nog nooit van deze termen hebt gehoord. Dit terwijl de klachten die erbij horen best vaak voorkomen. De overeenkomst tussen deze aandoeningen is dat ze vervelende (pijn)klachten geven tijdens het vrijen en in sommige gevallen penetratie onmogelijk maakt.  Maar wat zijn nu de verschillen precies tussen de drie aandoeningen? Cycle legt het uit.

Vaginisme

Bij sommige vrouwen en mensen met een vulva lukt penetratie niet of nauwelijks. Het gaat dan niet alleen om penetratie door een penis of sex toy maar denk ook aan het inbrengen van een tampon of eendenbek. De vagina vernauwt zich door het strak aanspannen van de spieren rond de vagina waardoor het soms niet mogelijk is om zelfs een wattenstaafje naar binnen te brengen. Dit noemen we vaginisme. Meestal worden vaginistische klachten veroorzaakt door psychische klachten die zich vervolgens uiten in het - onbewust - aanspannen van de spieren. Onzekerheid, angst of een traumatische gebeurtenis spelen vaak een grote rol. Je hebt twee soorten vaginisme: primaire vaginisme, dan is het altijd al zo geweest en secundaire vaginisme, in dat geval is het later ontstaan.

Vaginisme is goed te behandelen maar er is veel geduld, liefde en oefening voor nodig. Het is belangrijk om de juiste begeleiding te krijgen vanuit een gynaecoloog, seksuoloog en eventueel een bekkenfysiotherapeut. Kortom, een multidisciplinaire aanpak is nodig.

Wil je meer weten over vaginisme? Lees dan het interview met drie vrouwen die vaginisme hebben.

Vulvodynie

De letterlijke betekenis van vulvodynie is vulvapijn.  De pijn die je kan ervaren is irritatie, prikkende of branderige pijn in je vagina maar ook in je hele vulvagebied. Deze pijn is chronisch en ontstaat niet alleen bij aanraking. Soms is de vulva rood en meer gezwollen maar in de meeste gevallen is er niets afwijkends te zien. Duren deze klachten langer dan drie maanden dan spreek je van vulvodynie.  De impact van vulvodynie kan heftig zijn, zowel fysiek als psychisch. Sommigen kunnen bepaalde kleding (strakke spijkerbroek) niet meer dragen en lopen, fietsen of zelfs zitten kan pijnlijk zijn. Het is moeilijk te achterhalen wat de exacte oorzaak is van vulvodynie. De pijn kan vrij plotseling beginnen zonder duidelijke oorzaak. Soms kan bijvoorbeeld een schimmelinfectie de trigger zijn maar hormonale en genetische factoren lijken ook een rol te spelen. Het verkeerd wassen van je vulva of gebruik van crèmes kan ook meespelen maar vooralsnog is er geen eenduidige oorzaak.

Vulvodynie komt vaker voor dan je denkt en veel mensen schamen zich er voor. Ze lopen jarenlang door met deze klachten zonder er iets aan te doen. Het is een complexe aandoening maar er zijn zeker behandelmogelijkheden. De eerste stap is naar de huisarts gaan om een verwijzing te krijgen naar een goede gynaecoloog. Vulvodynie is een moeilijk te stellen diagnose en dit moet goed gedaan worden.

Vulvair Vestibulitis Syndroom (VVS)

Deze aandoening, ook wel VVS genoemd, is door een deskundige makkelijker vast te stellen dan vulvodynie. Er is sprake van pijnlijke plekken aan de achterkant van de vulva die vaak rood zien (ontstoken) en pijnlijk zijn bij aanraking. VVS komt vaker voor bij jongere vrouwen (20e-ers) en kan veel pijn veroorzaken. Geslachtsgemeenschap is - net als bij vulvodynie - een pijnlijke aangelegenheid en soms onmogelijk. De psychische impact is dan ook groot.

Net zoals bij vulvodynie is een multidisciplinaire aanpak gewenst. Er spelen een aantal factoren een rol bij de behandeling. De vier belangrijkste lichamelijke voorwaarden voor verbetering van de klachten zijn:

• De huid van de vulva en vagina. Het is belangrijk dat deze gezond en rustig is. Om de huid rustig te krijgen is het belangrijk deze met rust te laten en in sommige gevallen worden medicijnen voorgeschreven zoals lokaal verdovende en/of verzachtende crèmes en/of tricyclische antidepressiva.

• Ontspanning. Door de pijn en de angst voor pijn spannen de bekkenbodemspieren zich (onbewust) aan. Het is daarom belangrijk om deze vicieuze cirkel te doorbreken. Een bekkenfysiotherapeut kan hierin een rol spelen.

• Opwinding, zin en nat worden. Een seksuoloog kan hierin begeleiden.

• Daarnaast spelen psychische voorwaarden ook een belangrijke rol bij de behandeling. Voelen, communicatie en seksueel plezier zijn key voor verbetering.

Wil je tips lezen van een ervaringsdeskundige? Lees hier het verhaal van Linda. Zij kampte jarenlang met Vulvair Vestibulitis.

Meer over vaginisme weten? Lees hier het uitgebreide artikel over vaginisme.

En wist je dat het helpt om meer zelfonderzoek te doen naar je vulva? Veel vrouwen kijken eigenlijk nooit naar hun vulva en dat is gek. Want het is net zo een onderdeel van je lichaam als je borsten, benen en billen. Het kijken naar je vulva kan helpen bij de behandeling van aandoeningen zoals vaginisme. Bekijk de video van seksuoloog en Cycle expert Astrid Kremers over het voordeel van het bekijken naar je eigen vulva. Sexual Healing heeft een mooie vulva spiegel ontwikkelt die je hierbij een handje kan helpen. Deze vind je hier.