Doorbraak in onderzoek naar vruchtbaarheid
We wisten al dat wanneer je wil weten wanneer je in de menopauze komt, je het beste kan kijken hoe het met je moeder is gegaan. Vaak is dit een goede graadmeter hoe het zal zijn voor jou. Kortom, je genen spelen een rol om te bepalen wanneer voor jou de menopauze begint. Genen hebben invloed op je vruchtbaarheid. Daarnaast geldt dat over het algemeen dat hoe later vrouwen in de menopauze komen, ze vaak gezonder ouder worden (even los van omgevingsfactoren). Maar hoe het precies in zijn werk gaat en hoe het komt, was nog niet duidelijk.
Gelukkig is er nu een doorbraak! Cycle expert prof. dr Joop Laven heeft met zestal collega’s van het Erasmus Medisch Centrum meegewerkt aan een grootschalig internationaal onderzoek en publiceerden hun bevindingen recent in het prestigieuze wetenschappelijke tijdschrift Nature.
Bij dit wetenschappelijk onderzoek is genetisch materiaal onderzocht van ruim 200.000 vrouwen, van wie bekend was op welke leeftijd ze in de menopauze waren gekomen. Ze vonden 290 genetische varianten die invloed hebben op wanneer de menopauze begint. Veel van deze gevonden genen spelen een rol bij het onderhoud en reparatie van DNA. Het belang van DNA reparatie bij vrouwelijke vruchtbaarheid is veel groter dan gedacht. Daarnaast is er een sterke link tussen deze genen en gezond ouder worden. Want ook veroudering is het gevolg van DNA schade. Hoe ouder je wordt hoe meer kans er is dat je cellen beschadigd raken door invloeden van buitenaf. Dit geldt ook voor de eicellen van de vrouw. Hoe beter de reparatie en onderhoud van DNA werkt, hoe groter de kans dat deze eicellen op latere leeftijd nog worden gerepareerd. Kortom, je bent dan langer vruchtbaar.
Laven: “Lange tijd werd gedacht dat menopauze verouderingsklachten veroorzaakt. Maar in feite is het andersom. Als een lichaam sneller veroudert, houden ook de eierstokken er eerder mee op. De menopauze is dus een symptoom van veroudering, niet de oorzaak ervan.”
Er zijn verschillende feiten te noemen die deze stelling ondersteunen aldus Laven. Uit Nijmeegs onderzoek blijkt dat vrouwen die een IVF behandeling ondergingen en zwangerschapsvergiftiging kregen over het algemeen minder goed werkende eierstokken hadden. Ook bij vrouwen die op jonge leeftijd kanker kregen werken de eierstokken op een lager niveau. Ditzelfde geldt voor vrouwen die vroeg in de overgang komen (POI), vaak zijn hun hart en vaten in minder goede conditie. Daarentegen zijn vrouwen met PCOS vaak juist tot latere leeftijd vruchtbaar met minder kans op chromosoomafwijkingen bij het ongeboren kind. Ook treedt de menopauze pas op latere leeftijd in en zijn ze dus langer vruchtbaar.
Kunnen we nu al iets doen qua behandelmethodes?
“Daarvoor is het nog te vroeg. Veel zal nog uitgezocht moeten worden, aldus Laven. Wel kunnen we nadenken over het opstellen van zogenaamde risicoprofielen waardoor je een inschatting kan geven over de vruchtbaarheid. Op basis daarvan kan je advies geven over het al dan niet uitstellen van een mogelijke zwangerschap.”
Tot die tijd kunnen we wel iets doen om veroudering tegen te gaan. Het komt neer op een gezonde leefstijl. Een gezond gewicht is belangrijk, evenals niet roken en het minimaliseren (of geheel onthouden) van alcohol en andere verslavende middelen. Ook is het bewezen dat voeding, en met name te veel calorieën, een invloed heeft op het verouderingsproces evenals stress. Bijkomend voordeel is dat het ook nog een positieve invloed heeft op je vruchtbaarheid.
