Posttraumatische Stressstoornis (PTSS): Wat is het & wat kan je er aan doen?
Wat is PTSS?
Posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een angststoornis die kan ontstaan nadat je een traumatische gebeurtenis hebt meegemaakt. Denk aan bijvoorbeeld een het meemaken, zien van een aanslag, aanranding, verkrachting of een ernstig ongeluk. Maar ook een bevalling kan als een traumatische gebeurtenis ervaren worden en leiden tot PTSS klachten. Ongeveer 1 tot 2% van de mensen die bevallen zijn, krijgen de diagnose postpartum PTSS.
De meeste mensen die een traumatische ervaring meemaken zullen in de eerste periode na deze gebeurtenis hier last van hebben en moeite hebben om hiermee om te gaan. Een getraumatiseerde reactie is heel normaal als gevolg van een verschrikkelijke gebeurtenis. Door het verstrijken van de tijd, door erover te praten en aandacht te besteden aan jezelf, zullen de meeste mensen hier steeds beter mee omgaan en worden deze emoties minder heftig. Maar soms lukt het niet om de emoties goed te verwerken en worden de klachten erger waardoor je niet meer goed kan functioneren. Dan kan er sprake zijn van een posttraumatische stressstoornis.
Kenmerken of symptomen van een posttraumatische stressstoornis zijn:
Het elke keer opnieuw herbeleven van de nare gebeurtenis: Nare herinneringen of beelden die je telkens opnieuw krijgt van de verschrikkelijke gebeurtenis. Gevoelens van angst kunnen ontstaan als je geconfronteerd wordt met iets waardoor je gedachten teruggaan naar die nare gebeurtenis. Denk aan een bepaalde geur, geluid of een situatie die ontstaat waardoor ‘je in een keer teruggaat naar die nare gebeurtenis’. Ook een lichamelijke reactie kan dan optreden zoals snelle hartslag, zweten, snellere ademhaling en trillen. Ook kunnen flashbacks voorkomen.
Het vermijden van bepaalde situaties of gevoelens door het vermijden van sociale contacten bijvoorbeeld, het wegblijven van bepaalde mensen of plaatsen.
Het gevoel afgestompt te zijn. Nergens meer zin in hebben (terwijl je voorheen dit wel leuk vond om te doen). Het verminderde gevoel van verbinding met anderen en moeite hebben met het ervaren van positieve gevoelens. Ook gevoelens van machteloosheid of schuld kunnen een rol spelen.
Snel geprikkeld over hyperactief: Dit kan zich uiten in slapeloosheid, een kort lontje, gespannen zijn (snel schrikken), concentratieproblemen of bijvoorbeeld snel boos worden. Ook drugs en drankgebruik kunnen een rol spelen of risicovol gedrag zoals roekeloos rijden.
Janneke kreeg postpartum PTSS
lees verderKlachten PTSS
Daarnaast zijn er nog meer klachten die kunnen horen bij PTSS zoals overdreven schrikreacties, een laag zelfbeeld, uitbarstingen van agressie, het altijd ‘aan’ staan (alertheid) en lichamelijke klachten.
De klachten van een posttraumatische stressstoornis kunnen ontstaan ongeveer een maand tot zes weken na de traumatische gebeurtenis maar dit kan ook veel later ontstaan. Soms pas na maanden of zelfs jaren.
Het nare broertje van PTSS: CPTSS
lees meerHoe wordt de diagnose PTSS gesteld?
Het is heel normaal dat iemand getraumatiseerd reageert op een traumatische gebeurtenis. Dit kan zowel mentale als fysieke klachten geven. In de loop van tijd zullen bij de meeste mensen deze klachten verminderen. Zijn deze klachten na een maand nog sterk aanwezig of worden de klachten alleen maar erger en hebben deze veel impact op het dagelijks leven, dan kan de diagnose worden gesteld.
De huisarts kan je bij deze klachten doorverwijzen naar een psycholoog, psychotherapeut of psychiater die de diagnose kan stellen.
PTSS behandeling
Gelukkig is er aan de klachten van PTSS iets te doen. In de meeste gevallen kan cognitieve gedragstherapie, EMDR of Narratieve Exposure therapie heel effectief zijn. De klachten kunnen daardoor verminderen of helemaal over gaan. Ook is het belangrijk om goed voor jezelf te blijven zorgen. Denk hierbij aan goed en gezond (blijven) eten, goed slapen, wandelen in de natuur, je vertrouwde vrienden blijven opzoeken. In een enkel geval is medicatie nodig.
Wil je meer weten over PTSS? Kijk dan eens op de volgende websites:
Vereniging EMDR Nederland: over behandeling met EMDR.
ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum over verschillende behandelingen bij psychotrauma.
NVvP (Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie).
