De pil

Je neemt het kleine pilletje iedere dag op hetzelfde moment et voilà je voorkomt een zwangerschap. Klinkt simpel en dat is het ook. Toch is er wezenlijk verschil tussen de verschillende anticonceptiepillen. Het pilletje is er in tientallen soorten. Het opvallendste verschil? De ene pil heeft een laag percentage oestrogeen en de ander juist weer hoog.

De pil onder te verdelen in de 1e- , 2e-, 3e-, en 4e-generatiepil.

De 1e-generatiepil is in Nederland niet meer verkrijgbaar. In deze vorm van anticonceptiepillen zit een te hoge dosis oestrogeen en progesteron. De verhoogde dosis oestrogeen zorgde voor een sterk verhoogde kans op trombose en borstkanker en is daarom niet meer op de markt verkrijgbaar.

De 2e-generatiepil is in Nederland de meest gebruikte pil. De pil bevat een stuk minder oestrogeen. Van alle soorten pillen geeft deze pil de laagste kans op trombose. Zo krijgen 15 op de 100.000 vrouwen die de 2e-generatie pil slikken last van trombose. Onder vrouwen die geen pil slikken krijgen 5 op de 100.000 trombose. De meest voorkomende bijwerking van deze variant pil zijn - net als bij de 3e generatie pillen: hoofdpijn, pijnlijke borsten, vermoeidheid, stemmingswisselingen of somberheid en geen/minder zin in seks. Deze bijwerkingen ontstaan omdat de pil je eigen hormoonhuishouding overneemt.

De 3e-generatiepil bevat evenveel oestrogeen als de 2e-generatie pil, maar heeft een ander soort progesteron (desogestrel of gestodeen). De kans op trombose is met de 3e-generatie pil 25 op 100.000. De meest voorkomende bijwerkingen komen overeen met de 2e-generatie pil.

De 4e-generatiepil bevat dezelfde hoeveelheid oestrogeen als de 2e-, en 3e-generatie pil. Het verschil zit hem in de progesteron. De 4e-generatie pil is voorzien van drosperinon of dienogest. Deze hormonen geven een nog hoger risico op trombose.

Pillen met bio identiek estradiol

Helaas bestaat er nog geen pil die volledig bestaat uit bio identieke hormonen. Alleen de Zoely en Qlaira anticonceptie pil hebben bio identiek estradiol maar geen bio identiek progesteron. Alle overige anti conceptie pillen zijn volledig niet bio identiek en bevatten vaak ethinylestradiol met een progesteron variant.

Bio identiek is overigens niet altijd beter! Het is heel persoonlijk welke pil het beste bij je past en het kan dus even duren voordat je de juiste pil hebt gevonden.

Side note

Deze cijfers over trombose gelden enkel voor de niet-rokers. Roken geeft een nog hogere kans en moet worden afgeraden bij pilgebruik. Het tromboserisico is het hoogste in het eerste jaar dat je een pil slikt. Daarbij kun je alle pillen doorslikken zonder stopweek. Zodra je gaat bloeden tussendoor, dat noemen we een doorbraakbloeding, moet je de strip niet afmaken en wel een stopweek inlassen.

Wat is wat?

Omdat er een heel scala aan pillen op de markt is en je misschien door de bomen het bos niet meer ziet, hier de meest gebruikte pillen voor je op een rijtje:

Microgynon 30 en Stediril 30

 Deze pil valt onder de 2e-generatie pil en dat betekent dat er minder oestrogeen (vrouwelijk hormoon) in de pil zit dan in een 1e-generatie pil. Pluspuntje aan deze pil: Hoe minder oestrogeen, des te minder je de kans loopt op trombose. Daarbij kan je hem goed doorslikken zonder stopweek.

Stediril en Lovette zijn eigenlijk dezelfde pil als Microgynon 30, alleen heeft het een andere fabrikant. Het zijn sub 50 pillen, dit betekent dat deze pil minder dan 50 microgram oestrogeenhormoon per pil bevat. Microgynon 20 bevat nog minder oestrogenen en is dus nog lichter.

 Marvelon

Ook de anticonceptiepil Marvelon is een 3e-generatie pil en bevat het hormoon desogestrel

 Diane-35

De Diane-35 is oorspronkelijk geen anticonceptiepil. Deze pil bevat een lage dosis progesteron - in dit geval cyproteron. Hierdoor is deze pil geschikt voor vrouwen die gevoelig zijn voor het omzetten van testosteron, wat de haargroei en talgproductie (acne) stimuleert. Deze pil bevat cyproteronacetaat wat een anti-androgeen is en de talgproductie vermindert. Tegenwoordig wordt Diane-35, gezien de bijwerkingen, niet meer voorgeschreven.

Yasmin

Last van acne en een opgeblazen gevoel? Dan is de Yasmin pil wellicht iets voor jou. Door deze 4e-generatie pil vermindert je acne, maar ook je vocht waardoor vrouwen denken dat ze afvallen. Maar dat is niet alles, door de Yasmin nemen ook hevige menstruatieklachten af. De Yasmin bevat 20 microgram ethinylestradiol, dat is oestrogeen. Door het progestageen dropserinon werkt het beter op stemmingswisselingen en is deze pil officieel geregistreerd voor behandeling van PMS klachten. Ze geven wel een hoger risico op trombose dan de andere pillen. Yazz heeft dezelfde hormonen als Yasmin maar dan iets lager gedoseerd. Er zijn maar vier stopdagen waarbij nauwelijks bloedverlies optreedt.

De driefasenpil (Trinordiol, Trigynon)

In de driefasenpil zitten twee verschillende hormonen, Levonorgestrel (progestageen) en Ethinylestradiol (oestrogeen). Het wordt daarom ook wel een combinatiepil genoemd. De pil bestaat letterlijk uit drie soorten pillen. Dit betekent dat de pillen in de strip drie verschillende samenstellingen hebben, te herkennen aan de kleur. Door de wisselende samenstelling wordt de natuurlijke verandering van de hormonen tijdens de menstruatiecyclus nagebootst. In elke fase is het progestageen in een hogere dosering aanwezig.

De pilstrip bestaat uit zes lichtbruine tabletten met 50 microgram levonorgstrel en 30 microgram ethinylestradiol. Gevolgd door vijf witte tabletten met 75 microgram levonorgestrel en 40 microgram ethinylestradiol en tot slot tien okerkleurige tabletten met 125 microgram levonorgestrel en 30 microgram ethinylestradiol.

De minipil: Cerazette

De Cerazette is een pil zonder oestrogeen, het bevat alleen een progestageen: desogestrel. Deze pil wordt voornamelijk geslikt door vrouwen die geen oestrogenen mogen gebruiken, of door vrouwen die last hebben van bijwerkingen die veroorzaakt worden door het oestrogeen in de combinatiepil. Daarnaast is Cerazette de enige pil die je kan gebruiken wanneer je borstvoeding geeft. De Cerazette kent geen stopweek, dat betekent dat je iedere dag een pil slikt en je hebt geen invloed op wanneer je ongesteld wordt. Het luistert vrij nauw: bij voorkeur elke dag rond dezelfde tijd innemen is het advies.

Zoely en Qlaira

Ook dit zijn combinatiepillen. De pillen bevatten bio identiek estradiol maar geen bio identiek progesteron. Zowel Zoely als Qlaira heeft geen stopweek, je slikt de pil dus elke dag.

Bijwerkingen van de anticonceptiepil in het algemeen:

De pil geeft bijwerkingen. Bij de een is dat meer dan bij de ander. Waar de pil een uitkomst kan zijn voor jouw vriendin, kan het voor jou misschien niet werken. Ook is er een groot verschil tussen de soorten pillen dus het is de moeite om, bij bijwerkingen, te zoeken naar een alternatief.

Hieronder staan de bijwerkingen genoemd die in de bijsluiter worden genoemd. Echter, er komt (gelukkig) steeds meer onderzoek naar de pil en het effect van het gebruik daarvan. Zo blijkt uit recent onderzoek dat de pil voor mentale klachten kan zorgen en ook kan zorgen voor vitamines en mineralen tekorten. Ook is er beperkt onderzoek beschikbaar waaruit blijkt dat de pil een mogelijk effect heeft op het stresshormoon cortisol. Er is nog te weinig onderzoek gedaan om harde conclusies te trekken.

Wat zegt de bijsluiter:

Vaak voorkomende bijwerkingen (bij 1 tot 10 van de 100 gebruiksters):

• Stemmingswisselingen

• Depressieve gevoelens

• Gevoelige borsten

• Pijn in de borsten

• Gewichtstoename

• Misselijkheid

• Buikpijn

Af en toe voorkomende bijwerkingen (bij 1 tot 10 van de 1.000 gebruiksters):

• Verminderde zin in seks

• Groter wordende borsten

• Huiduitslag

• Vasthouden van vocht

• Migraine

• Overgeven

• Diarree

• Trombose

Zeldzaam voorkomende bijwerkingen (bij 1 tot 10 op de 10.000 gebruiksters):

• Gewichtsafname

• Irritatie ogen bij gebruik contactlenzen

• Overgevoeligheid

• Verhoogd libido

• Huiduitslag met knobbels, bultjes en vochtophopingen

• Afscheiding uit de tepel

Heb je last van diarree of moet je drie uur na het innemen van de pil overgeven, neem dan een nieuwe pil. Ook is het verstandig om de rest van de strip naast de pil ook een andere vorm van anticonceptie te gebruiken. De kans op een zwangerschap neemt namelijk toe wanneer je diarree hebt of moest overgeven. Vanwege de minder goede opname van de pil is de pil minder betrouwbaarheid bij vrouwen met darmziekten.

De pil en depressieve klachten

Inmiddels is aangetoond dat het gebruik van de combinatiepil leidt tot veranderingen in het brein van de pilgebruiker maar we weten nog niet wat precies en wat de gevolgen hiervan zijn. Meer onderzoek is nodig. Maar wat weten we wel?

Een deel van de pilgebruikers, circa 4 tot 10%,ervaart psychische klachten van de pil zoals stemmingswisselingen, een verminderde seksuele zin en opwinding of voelt zich neerslachtig door de pil. Zeker als je een geschiedenis hebt van neerslachtigheid of depressie, is het verstandig om dit goed in de gaten te houden want heb je eenmaal een depressie gehad (en is deze niet goed behandeld) dan is er (sowieso) een grotere kans op nog een depressie.

Vooral bij jonge meiden is het pilgebruik niet zonder risico, zo blijkt uit (beperkt) onderzoek. Een onderzoek uit 2019 concludeert dat dat het gebruik van orale hormonale anticonceptie bij vooral jonge meiden het risico op een depressie vergroot, zowel in de tienerjaren als op volwassen leeftijd.

Het risico op mentale bijwerkingen is in de richtlijnen voor de huisartsen vastgelegd om dit te bespreken. Maar het is ook heel belangrijk dat de pilgebruiker zelf goed in de gaten houdt hoe ze reageert op de pil.  

Pil vergeten

Lees hier wat je moet doen als je de pil bent vergeten en we geven antwoord op de meest gestelde vragen.

Morning-Afterpil

Heb je onbeschermde seks gehad en wil je niet zwanger worden? In sommige gevallen kan de morning-afterpil uitkomst bieden. Bekijk wel eerst goed of het in jouw geval mogelijk en nodig is om deze te gebruiken. Wil je de morning-afterpil innemen? Doe dat zo snel mogelijk na de onbeschermde seks: bij voorkeur binnen 12 uur. Hoe eerder je de morning-afterpil inneemt, hoe minder kans op zwangerschap. Er zijn 2 soorten morning-afterpillen. De morning-afterpil met levonorgestrel moet je binnen 72 uur (3 dagen) innemen en de morning-afterpil met ulipristal binnen 120 uur (5 dagen). Je kan de morning-afterpil zonder recept online of bij de drogist of apotheek kopen.

Spiraal

Een andere optie als morning-after methode is het plaatsen van een koper spiraal binnen vijf dagen na onbeschermde seks. Meer weten? Lees hier het artikel over het plaatsen en verwijderen van een spiraaltje.