Heftige menstruaties: Een (bloed)serieus probleem

Een heftige menstruatie die je belemmert in je dagelijks leven heet ook wel in de medische termen hevig menstrueel bloedverlies (HMB). Het komt dus vaak voor maar je hoort er weinig over. Best raar eigenlijk, want deze hevig menstruaties zijn een serieus medisch probleem die nogal wat impact heeft op je leven.

Wanneer is een menstruatie te hevig?

Als je meer dan 80 ml bloed verliest tijdens je menstruatie of langer dan 7 dagen bloed verliest dan kan dit wijzen op een hevige of heftige menstruatie. Vaak steekt dit pas na je 35ste de kop op, bijvoorbeeld als je stopt met de pil maar dat hoeft niet altijd zo te zijn. Ook jonge mensen kunnen hier last van hebben. Naast hevig bloedverlies kan je ook last hebben van hevige menstruatie met grote stolsels.

Het is belangrijk om je te laten onderzoeken als je klachten hebt, want vaak is er iets aan te doen. Cycle begint bij het begin en zocht uit wat de oorzaken zijn van veel bloedverlies tijdens de menstruatie en wat je er aan kan (laten) doen.

Veel mensen hebben het idee dat ze teveel bloed verliezen tijdens de menstruatie maar dat is soms moeilijk in te schatten. Een tampon absorbeert niet alleen bloed maar ook vaginaal vocht. Dan lijkt het bloedverlies erger dan het is. Bij maandverband en tampons mag je als regel aanhouden dat als je minimaal elke uur/twee uur je maandverband en/of tampon moet verwisselen, er sprake kan zijn van heftig bloedverlies. Bij een menstruatiecup is het makkelijker te zien. Op de meeste cups staat het aantal milliliter afgebeeld en zo kan je dus precies zien hoeveel je vloeit.

Een ander criterium waar naar gekeken wordt in hoeverre dit hevige bloedverlies, dat soms gepaard kan gaan met hevige menstruatiepijn of met grote stolsels (groter dan een 2 euro munt), invloed heeft op je dagelijkse leven. Heb je hier verder geen last van en je hebt geen last van bijvoorbeeld bloedarmoede, dan hoef je er niet perse iets aan te doen. Wel is het belangrijk dat vervelende medische oorzaken zijn uitgesloten. Heb je er wel last van in je dagelijks leven? Je moet werk of school bijvoorbeeld missen of kan niet sporten, dan is ons advies die echt te bespreken met een arts.

Wat zijn de oorzaken van hevig bloedverlies?

Hormonale disbalans

Klinkt sjiek, maar is feitelijk niets meer dan een verkeerde verhouding tussen je hormonen (oestrogeen en progesteron). Het komt vaak voor, vooral bij jonge mensen die nog niet zo lang menstrueren en bij vrouwen in de premenopauze maar het kan ook ontstaan door chronische stress en/of leefstijl. Een van de meest voorkomende symptomen bij hormonale disbalans is - je raadt het al - heftig bloedverlies, soms gecombineerd met bloedstolsels.

Wat is de behandeling bij een hormonale disbalans?

Leefstijl

Die disbalans kun je verminderen door het verminderen van stress en het aanpassen van je leefstijl. Denk hierbij niet alleen aan voeding maar ook aan beweging, goede kwaliteit slaap en zingeving. Vaak heeft dit een positief effect al kost het soms even tijd voordat je het verschil gaat merken. Ook supplementen kunnen ondersteunend werken maar zorg dat je hier deskundige hulp voor inschakelt en niet op eigen houtje aan de slag gaat.

Hormonen

Wil je liever een hormonale oplossing? Dat kan (ook). Vaak wordt de pil voorgeschreven maar laat je ook goed informeren over mogelijke bijwerkingen. Voor vrouwen die in de premenopauze zitten, kan een zogenaamde endometriumablatie (de Novasure is de bekendste methode) een oplossing bieden. Dit is een behandelmethode waarbij het slijmvlies aan de binnenkant van de baarmoeder wordt verwijderd. Voor dat slijmvlies geldt namelijk: hoe dikker het is, hoe meer bloedverlies tijdens de menstruatie. Het effect van deze behandeling is een normale of lichte menstruatie of zelfs helemaal geen menstruatiebloedingen meer. En meestal ook minder menstruatiepijn. De methode wordt niet aangeraden bij jonge vrouwen, omdat zwanger worden na deze ingreep grote risico's met zich meebrengt.

Myomen

Myomen (of vleesbomen) zijn goedaardige knobbels in de spierwand van de baarmoeder die vooral uit spierweefsel en bindweefsel bestaan. Myomen kunnen aan de buitenkant van de baarmoeder zitten, maar ook in de baarmoederwand of -holte. Het is helaas nog steeds een mysterie hoe deze vergroeiingen precies ontstaan. Wel weten we dat ze onder invloed van hormonen sneller kunnen groeien. Ze zijn er in alle soorten en maten: van een paar millimeter groot tot zelfs een paar kilo. Gevaarlijk zijn ze meestal niet, vervelender des te meer, want ze kunnen onder andere voor een heel heftige menstruatie en soms menstruatiepijn zorgen. Heb jij een of meerdere myomen? De groei van vleesbomen wordt in de periode na de diagnose gecontroleerd. Als ze niet groeien kan worden afgewacht. Alleen bij toename van klachten wordt dan weer gecontroleerd.

Wat is de behandeling bij een myoom?

Gaan ze in de weg zitten of veroorzaken ze een ander medisch probleem, dan kan je ze laten weghalen. Dat weghalen is door nieuwe technieken gelukkig geen zware operatie meer. Vaak kun je volstaan met een ingreep die embolisatie heet. Hierbij worden de bloedvaten naar het myoom gedicht. Als het myoom in de baarmoederholte uitpuilt, dan kan je kiezen voor een myoomresectie.  De gynaecoloog brengt dan via de vagina een instrument in je baarmoeder, waarmee de myomen of poliepen worden verwijderd. Gemiddeld duurt het 10 minuten om een myoom van circa 3 centimeter te verwijderen. Het is een veelgebruikte behandeling bij HMB. Na beide behandelingen kun je nog gewoon zwanger worden. Na embolisatie is er meer kans op vervroegde overgang. Om deze reden wordt deze techniek liever niet gebruikt als er nog een kinderwens is.

Poliepen

Poliepen zijn goedaardige slijmvliesgezwellen op een steeltje die vanuit het baarmoederslijmvlies in de baarmoeder en in het baarmoederhalskanaal kunnen groeien. Ze lijken een beetje op kleine paddenstoelen en als ze groeien kunnen ze gaan bloeden. Vaak merk je er niets van als er een poliep in je baarmoeder groeit, maar je kunt ook klachten krijgen en hevig bloedverlies is er daar één van. De exacte oorzaak voor het ontstaan van poliepen in de baarmoeder is onbekend, maar we weten wel dat ze zeer gevoelig zijn voor oestrogeen en op dezelfde manier op dit hormoon reageren als het baarmoederslijmvlies doet. Als de hoeveelheid oestrogeen toeneemt, groeien ook de poliepen.

Wat is de behandeling bij een poliep?

Poliepen kunnen ook met een MyoSure-behandeling worden verwijderd, maar vaak moet dat wel meerdere keren, omdat poliepen terug kunnen groeien. Die kans is niet zo groot. Zeker niet als de oorzaak - vaak hormonale disbalans - goed wordt behandeld.

Baarmoederslijmvlies

Aan de binnenkant van je baarmoeder zitten twee lagen. De eerste laag (de basale laag) zit er altijd. De laag die daar bovenop zit heet de functionele laag, en die wordt onder invloed van oestrogeen dikker gedurende je cyclus. Progesteron zorgt er vervolgens voor dat er slijmkliertjes ontstaan en zo wordt de perfecte plek gecreëerd voor een bevruchte eicel. Raak je niet zwanger, dan wordt de functionele laag weer afgevoerd door middel van bloed: voilà, de menstruatie.

Bij de ene persoon is het baarmoederslijmvlies dikker dan bij de andere. Een dikkere laag betekent meestal meer bloedverlies als je ongesteld bent en resulteert vaak in een hevige menstruatie met klonters. Deze klonters noemen we stolsels. Het heeft daarom nut om dit proberen aan te pakken.

Wat is de behandeling bij een dikker baarmoederslijmvlies?

In eerste instantie is een hormonale behandeling de meest voorkomende. Werkt dat niet of is dat ongewenst, dan kan het baarmoederslijmvlies ook worden verwijderd. En in sommige gevallen wordt gekozen voor een hysteroscopische verwijdering. Daarbij wordt het slijmvlies verwijderd met elektrisch geladen lusjes.

Bloedafwijking

Heel soms wordt HMB veroorzaakt door een bloedstollingsafwijking. Dat betekent dat je niet genoeg stollingseiwitten aanmaakt of dat de bloedplaatjes niet helemaal goed hun werk doen, waardoor het bloed niet goed stolt en je langer blijft bloeden dan nodig is. Over het algemeen is dat heel goed te behandelen door een hematoloog in het ziekenhuis.

Wat is de behandeling bij een stollingsafwijking?

Bij milde stoornissen kan het afdoende zijn om aan de pil te gaan of een spiraaltje te laten plaatsen. Er zijn ook medicijnen die het bloeden verminderen.

Endometriose

Ongeveer 1 op de 10 vrouwen heeft endometriose, een chronische aandoening waarbij stukjes weefsel zich nestelen buiten de baarmoederholte. Het vervelende is dat de stukjes weefsel zich, simpel gezegd, reageren op hormonale veranderingen in je lichaam. Ze worden - net als het weefsel binnen de baarmoeder - dikker ter voorbereiding op een zwangerschap en beginnen na ongeveer vier weken te bloeden wanneer een bevruchting uitblijft. Een ongesteldheid met heftige menstruatiepijn of zelfs extreme menstruatiepijn, soms gepaard met hevig bloedverlies zijn het gevolg.

Wat is de behandeling bij endometriose?

Er zijn verschillende behandelingen om endometriose te verminderen. De voorkeur van de artsen gaat vaak uit naar een behandeling met medicatie. Door de vrouwelijke hormoonspiegels te beïnvloeden met medicatie zoals progesteron, wat in de pil zit, wordt het baarmoederslijmvlies dun en inactief. Hierdoor kunnen de plekken waar endometriose groeit rustig worden. Als de pil geen effect heeft en de heftige menstruatiepijn blijft, worden er vaak hormoon tabletten of -injecties voorgeschreven, waardoor je in een kunstmatige en tijdelijke overgang wordt gehouden. Maar ook aanpassingen in leefstijl, met name voeding en stress vermindering, kan een positieve invloed hebben maar dat werkt niet bij iedereen.

Heb jij ineens heftige menstruatiepijn of wordt de menstruatiepijn in de loop van de tijd steeds erger? Dan is het verstandig om dit met je huisarts te bespreken.

Adenomyose

Adenomyose is een vorm van endometriose. Het is een chronische aandoening waarbij cellen van het baarmoederslijmvlies dieper in de spierwand van de baarmoeder terechtkomen. De baarmoeder wordt daardoor een soort menstruerende spons. Adenomyose kan klachten veroorzaken zoals heftige, pijnlijke menstruaties, soms met stolsels, heftige buikpijn en vruchtbaarheidsproblemen. Behoorlijk ingrijpend dus.

Het is niet precies bekend waardoor adenomyose ontstaat. Een theorie is dat er iets mis gaat als baarmoederslijmvlies zich probeert te herstellen na een beschadiging. Wellicht spelen ook genen, hormonen en het afweersysteem een rol.

Wat is de behandeling bij adenomyose?

Mensen met adenomyose hebben er vaak baat bij om aan de pil te gaan of een hormoon spiraal te laten plaatsen. Helaas is het effect daarvan tijdelijk en kiezen de meeste mensen er uiteindelijk toch voor om hun baarmoeder weg te laten halen, maar dat is natuurlijk geen oplossing voor vrouwen graag zwanger willen worden. Een optie is daarom ook om een adenomyoom operatief te laten weghalen met een kijkoperatie. Leefstijlaanpassingen kunnen een positief effect hebben op de mate van klachten. Het is de moeite waard om dit te proberen.

Wat kan je doen als je hevige menstruatieklachten hebt?

Heb jij last van heftig bloedverlies tijdens de menstruatie, eventueel gecombineerd met hevige of extreme menstruatiepijn? Zodanig dat je een paar dagen per maand op de bank of in bed ligt en je je dagelijkse dingen niet kan blijven doen. Dat is niet normaal. Ons advies is dan ook om dit met je huisarts te bespreken. Eventueel kan de huisarts jou doorverwijzen naar een gynaecoloog. Een huisarts kan in ieder geval al jouw HB testen door middel van een bloedtest.

Je menstruatie kan per maand verschillen. Soms is het heftiger dan anders. Heb je eenmalig ineens een heftige menstruatie, dan hoeft dat niet iets ernstigs te betekenen. Ziek zijn (geweest), stress, voeding, slaap, het heeft allemaal invloed op je cyclus en je menstruatie. Blijf je last houden of wordt het erger, schaam je niet en neem contact op met je huisarts.

Foto credits: BerlinBoudoir